Toshkent davlat yuridik universiteti

Qishloq xo‘jaligi melioratsiyasi –
 yerlarning unumdorligini tubdan 
yaxshilashga  qaratilgan  tashkiliy-xo‘jalik,  muhandislik  va  agrotexnik 
tadbirlar turkumi
18
 tushuniladi.  
Yer  melioratsiyasini  huquqiy  tartibga  solish
  –  yerlarning 
muhofazasi  bilan  bog‘liq  bo‘lib,  yerlardan  foydalanishda  yerning  sifati 
va  unumdorligini  saqlab  qolishga  qaratilgan  ijtimoiy,  tashkiliy-huquqiy 
tadbirlar majmui tushuniladi.  
Shuni alohida ta’kidlash kerakki, “ta’minlash” tushunchasi tarkibiga 
yerlarning  muhofazasining  ayrim  elemetlarini  ham,  meliorativ  holatni 
yaxshilash  tushunchalarini  ham  qamrab  oladi.  Yerlarning  meliorativ 
holatini  huquqiy  ta’minlash  asosan  huquqning  yordamidan  keng 
foydalangan  holda  amalga  oshiriladi.  Masalan,  bunda  yangi  qonun  va 
qonun  osti  hujjatlarni  yaratish  yoki  mavjudlariga  o‘zgartirish  va 
qo‘shimchalar kiritish orqali ta’minlanadi. yerlarning meliorativ holatini 
ta’minlashdan  ko‘zlangan  asosiy  maqsad  yerlarning  unumdorligini 
saqlab  qolgan  holda  yuqori  hosil  olish  va  etishtirilayotgan 
mahsulotlarning  sifat  jihatdan  sofligini  ta’minlashdan  iborat  bo‘lib, 
buning  natijasida  qishloqlardagi  aholi  turmush  tarzini  yanada  oshirish 
kabilar nazarda tutiladi.  
 
18
 O’zbekiston milliy ensiklopediyasi.  T.: “O’zbekiston milliy ensiklopediyasi” Davlat ilmiy nashriyoti. 5-jild. 
2003. B-583. 

---

115 
 
O‘zbekiston  Respublikasining  Yer  kodeksida  yerlarning  meliorativ 
holatini  huquqiy  ta’minlashga  qaratilgan  alohida  normalar  mavjud 
bo‘lmasada, lekin ayrim moddalarda masalan, “Yer to‘g‘risidagi qonun 
hujjatlaring  asosiy  prinsiplari”  deb  nomlangan  2-moddasida  “qishloq 
xo‘jaligi  yerlarining  unumdorligini  oshirish,  yerlarning  meliorativ 
holatini  yaxshilash  hamda  yerlarni  muhofaza  qilish  tadbirlarini  amalga 
oshirishni  davlat  yo‘li  bilan  va  boshqa  tarzda  qo‘llab-quvvatlash
” 
alohida prinsiplardan biri sifatida e’tirof etilgan. Endilikda bu masalaga 
ham  alohida  e’tibor  qaratilib  yerlarni  meliorativ  holatini  yaxshilash 
hamda  yerlardan  foydalanish  davomida  ham  yerning  sifat  jihatdan 
buzilishini oldini olish va muhofazasini kuchaytirish lozim.