Toshkent davlat yuridik universiteti

 
Xorijiy mamlakatlarda yerga nisbatan  
mulk huquqining yuridik tavsifi 
 
Bozor  iqtisodiyoti  rivojlangan  mamlakatlar  yer  huquqida  mulk 
huquqi instituti alohida ahamiyatga ega bo‘lib, u xorijiy mamlakatlar yer 
huquqining  boshqa  institutlariga  ham  o‘z  ta’sirini  ko‘rsatadi  va  shunga 
ko‘ra, ushbu davlatlar yer qonunchiligida va yer-huquqiy adabiyotlarida 
haqli ravishda markaziy o‘rinni egallagan.  

---

48 
 
Yerga  nisbatan  mulkiy  munosabatlarni  huquqiy  tartibga  solish 
nazariyasi  va  amaliyotiga  xorijiy  mamlakatlarda  huquqni  ommaviy  va 
xususiyga  bo‘lish  an’anasi  sezilarli  ta’sir  ko‘rsatadi.  Xorijiy 
mamlakatlarning  zamonaviy  yer  huquqida  mulkning,  xususan  yer 
mulkchiligining  “ijtimoiy  funksiyasi”  nazariyasi  keng  tarqalgan  va 
huquqiy  jihatdan mustahkamlangan  bo‘lib,  u  yerga  nisbatan  mulkchilik 
munosabatlariga  davlat  aralashuvining  zaruriyatini  asoslaydi  va  yer 
mulkdorining  huquqlari doirasini ommaviy manfaatlar nuqtai nazaridan 
cheklashni  ko‘zda  tutadi  va  bu  ommaviy  manfaatlarning  xususiy 
manfaatlardan ustun turishi bilan asoslantiriladi.   
Yerga  nisbatan  davlat  va  xususiy  mulkchiligi  bilan  bir  qatorda 
xorijiy  mamlakatlarda  yer  ijarasi  shartnomasi  va  ijara  munosabatlari 
alohida  ahamiyatga  ega.  Xorijiy  mamlakatlar  yer  qonunchiligida  yer 
ijarasi,  ijarachilarning  huquq  va  majburiyatlari,  yer  uchastkasi 
ijarachilarining  huquq  va  manfaatlarining  kafolatlari  masalalari 
atroflicha tartibga solingan.  
Xorijiy  mamlakatlar  yer  huquqida  yer  munosabatlari  sub’ektlariga 
ham  alohida  o‘rin  ajratilgan.  Ushbu  institut  nafaqat  yer,  balki  bir  qator 
boshqa huquq sohalariga ham ta’sir etishi bilan ahamiyatlidir.  
Xorijiy mamlakatlarda ro‘y berayotgan yer islohotlarini tahlil qilish 
asosida  ularni  to‘rt  guruhga  ajratishimiz  mumkin: