Toshkent davlat yuridik universiteti

7.6. Ayrim turdagi tovarlar bilan chakana savdo qilish va ayrim 
turdagi xizmatlarni ko’rsatish huquqi uchun yig’im (O’zbekiston 
Respublikasi Soliq kodeksining 345-347-moddalari) 
 
Soliq  kodeksining  23-moddasiga  ko’ra  ayrim  turdagi  tovarlar  bilan 
chakana savdo qilish va ayrim turdagi xizmatlarni ko’rsatish huquqi uchun 
yig’im mahalliy soliqlar va boshqa majburiy to’lovlar tarkibiga kiradi va u 
mahalliy budjet daromadlaridan biri hisoblanadi.  
Soliq  to’lovchilar  –  yig’im  joriy  qilingan  tovarlar  savdosini  va 
xizmatlar  ko’rsatishni  belgilangan  tartibda  amalga  oshirayotgan  yuridik 
shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlar.  
Soliq  solish  obyekti  –  tovarlar  va  xizmatlarning  qonun  hujjatlarida 
belgilanadigan ro’yxati.  
Yig’imni hisoblab chiqarish va to’lash tartibi. Tovarlarning ayrim 
turlari  bilan  chakana  savdo  qilish  va  ayrim  turdagi  xizmatlar  ko’rsatish 
huquqi uchun yig’im yig’im stavkalarining qonun hujjatlarida belgilangan 
oylik miqdori doirasida hisoblab chiqariladi.  
Tovarlarning  ayrim  turlari  bilan  chakana  savdo  qilish  va  ayrim 
turdagi  xizmatlar  ko’rsatish  huquqi  uchun  yig’imning  aniq  stavkasi 
mahalliy  davlat  hokimiyatining  vakillik  organlari  tomonidan  belgilanadi 
va  qonun  hujjatlarida  belgilangan  eng  yuqori  stavkalardan  ortiq  bo’lishi 
mumkin emas.  
Tovarlarning  ayrim  turlari  bilan  chakana  savdo  qilish  va  ayrim 
turdagi xizmatlar ko’rsatish huquqi uchun yig’im har oyda, hisobot oyidan 
keyingi oyning 25-kunidan kechiktirmasdan to’lanadi.  
Tovarlarning  ayrim  turlari  bilan  chakana  savdo  qilish  va  ayrim 
turdagi  xizmatlar  ko’rsatish  huquqi  uchun  yig’im  bo’yicha  hisob-kitob 
faoliyat amalga oshirilayotgan joydagi davlat soliq xizmati organlariga: yil 
davomida  tegishli  ruxsat  guvohnomasini  (mahalliy  ijro  etuvchi  hokimiyat 
organining  qarorini)  olgan  soliq  to’lovchilar  tomonidan  -  ruxsat 
guvohnomasi (mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organining qarori) berilgan 
kundan e’tiboran o’n kundan kechiktirmasdan; faoliyat yuritayotgan soliq 
to’lovchilar tomonidan - har yili hisobot yilining 15 yanvarigacha taqdim 
etiladi.  

---

195 
 
Eng kam ish haqining miqdori o’zgargan taqdirda, soliq to’lovchilar 
aniqlashtirilgan  hisob-kitobni  navbatdagi  to’lov  muddatidan  kechiktirmay 
taqdim etishi shart.  
Ushbu  yig’im  ayrim  turdagi  tovarlar  bilan  chakana  savdoni  amalga 
oshirish  va  ayrim  turdagi  xizmatlarni  ko’rsatish  huquqini  olish  uchun 
to’lanadi.  Ayrim  turdagi  tovarlar  bilan  chakana  savdo  qilish  va  ayrim 
turdagi  xizmatlarni  ko’rsatish  huquqi  ruxsat  guvohnomasi  bilan 
tasdiqlanadi. Ruxsat guvohnomasi joylardagi mahalliy hokimiyat organlari 
tomonidan  qonunchilikda  belgilangan  tartibda  beriladi.  Ayrim  tovar 
turlarining  va  xizmatlarning  ro’yxati  O’zbekiston  Respublikasi  Prezidenti 
qarori bilan belgilanadi.  
Ayrim  turdagi  tovarlar  bilan    chakana  savdo  qilish  va  ayrim  turdagi 
xizmatlarni  ko’rsatish  huquqi  uchun  ruxsat  guvohnomasi  yuridik  shaxs 
yoki  yakka  tartibda  tadbirkorlik  faoliyati  bilan  shug’ullanuvchi  jismoniy 
shaxslarga  o’z  arizalarida  ko’rsatilgan  muddatlarga,  lekin  ushbu  muddat 
qonunchilikda  nazarda  tutilgan  muddatdan  ortiq  bo’lmagan  muddatga 
beriladi.  Jumladan,  yuridik  shaxslarga  ko’pi  bilan  -  3  yil,  jismoniy 
shaxslarga - 2 yil.  
Soliq  stavkasi  –  har  yili  keyingi  moliya  yil  uchun  tasdiqlanadigan 
asosiy  makroiqtisodiy  ko’rsatkichlar  prognozi  va  davlat  budjeti 
parametrlari  to’g’risidagi  O’zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  qarori 
asosida belgilanadi.