Toshkent davlat yuridik universiteti

Soliq solish obyekti – yalpi tushum.  
Soliq solish maqsadida yalpi tushum tarkibiga quyidagilar kiritiladi: 
tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) qo'shilgan qiymat solig'ini, aksiz solig'ini 
va transport vositalariga benzin, dizel yoqilg'isi va gaz ishlatganlik uchun 
olinadigan soliqni chegirgan holda (ushbu soliqlarni to'laydigan soliq 
to'lovchilar uchun) realizatsiya qilishdan tushgan tushum. 
Tovarlarni  (ishlarni,  xizmatlarni)  realizatsiya  qilishdan  tushgan 
tushum  deganda  quyidagilar  tushuniladi:  qurilish,  qurilish-montaj, 
ta’mirlash-qurilish,  ishga  tushirish-sozlash,  loyiha-qidiruv  va  ilmiy-
tadqiqot  tashkilotlari  uchun  -  o’z  kuchlari  bilan  bajarilgan,  tegishincha 
qurilish,  qurilish-montaj,  ta’mirlash-qurilish,  ishga  tushirish-sozlash, 
loyiha-qidiruv  va  ilmiy-tadqiqot  ishlarini  realizatsiya  qilishdan  tushgan 
tushum.  Bunda,  agar  yuqorida  qayd  etilgan  ishlarni  materiallar  bilan 
ta’minlash  majburiyati  shartnomaga  binoan  buyurtmachining  zimmasida 
bo’lsa,  ushbu  materiallarga  bo’lgan  mulk  huquqi  buyurtmachining  o’zida 
saqlanib qolgan taqdirda, o’z kuchlari bilan bajarilgan ishlarni realizatsiya 
qilishdan  olinadigan  tushum  bajarilgan  hamda  tasdiqlangan  ishlarning 
buyurtmachi materiallarining qiymati kiritilmagan holdagi qiymati sifatida 
belgilanadi;  savdo  va  umumiy  ovqatlanish  korxonalari  uchun  -  tovar 
oboroti; mol-mulkni moliyaviy ijaraga (lizingga) beruvchi yuridik shaxslar 
uchun 
- 
moliyaviy 
ijara 
(lizing) 
bo’yicha 
foizli 
daromad 
summasi;vositachilik  va  topshiriq  shartnomalari  hamda  vositachilik 
xizmatlari  ko’rsatishga  oid  boshqa  shartnomalar  bo’yicha  vositachilik 
xizmatlari  ko’rsatadigan  yuridik  shaxslar  uchun  -  ko’rsatilgan  xizmatlar 
uchun  haq  summasi;  tayyorlov  tashkilotlari  uchun  -  realizatsiya  qilingan 
tovarlarning  xarid  qiymati  bilan  sotish  qiymati  o’rtasidagi  farq  sifatida 
hisoblab  chiqarilgan  yalpi  daromad;  lotereya  o’yinlarini  tashkil  etish 
bo’yicha  faoliyatni  amalga  oshirish  doirasida  yuridik  shaxslar  uchun  - 
o’yin  chiptalarini  ularda  ko’rsatilgan  narx  bo’yicha  tarqatishdan  tushgan 
tushum;tovarlarni  tannarxidan  yoki  olish  bahosidan  past  baholarda 
realizatsiya  qiluvchi,  shuningdek  tovarlarni  tekinga  beruvchi  yuridik 

---

205 
 
shaxslar uchun - tovarlar tannarxi yoki ularni olish bahosi. Bunda baholari 
(tariflari)  davlat  tomonidan  tartibga  solinishi  nazarda  tutilgan  tovarlar 
uchun  realizatsiya  qilishdan  olinadigan  tushum  belgilangan  baholardan 
(tariflardan)  kelib  chiqqan  holda  aniqlanadi.  Ushbu  norma  ekologiya, 
sog’lomlashtirish  hamda  hayriya  jamg’armalariga,  madaniyat,  sog’liqni 
saqlash,  mehnat  va  aholini  ijtimoiy  muhofaza  qilish,  jismoniy  tarbiya  va 
sport,  ta’lim  muassasalariga  tekinga  beriladigan  tovarlarga  tatbiq 
etilmaydi;  agar  ushbu  moddaning  to’rtinchi  va  beshinchi  qismlarida 
boshqacha  qoida  nazarda  tutilmagan  bo’lsa,  Soliq  kodeksining  132-
moddasida nazarda tutilgan boshqa daromadlar.