Тошкент давлат юридик университети

Xalqaro konvensiya va shartnomalar ekologiya huquqinng 
manbai sifatida 
 
O‘zbekiston BMT, Yevropada xavfsizlik va 
hamkorlik 
tashkiloti 
(OBSE) 
xalqaro 
institutlariga hamda atrof-muhit muhofazasi borasidagi 13 ta 
konvensiya va uni rivojlantirish bo‘yicha tegishli protokollarga 
qo‘shildi. 
 
Yodda saqlang! 
O‘zbekiston Respublikasining xalqaro ekologik konvensiyalarda 
ishtirok etishi, bir tomondan, mamlakatni umumjahon ekologik jarayoniga 
qo‘shilishiga, ikkinchi tomondan, O‘zbekiston jahon hamjamiyatining teng 
huquqlik a’zosiga aylanib, rivojlangan mamlakatlarning texnik va 
moliyaviy yordamini olish huquqiga, ishlab chiqarishga, yangi zamonaviy 

---

33 
texnologiyalarni 
tatbiq 
etish, 
energiyaning 
noan’anaviy 
turlarini 
rivojlantirish imkoniyatiga ega bo‘ladi. 
 
O‘zbekistonda ekologik muammolarini ko‘p qismi, transchegaraviy 
xarakterga ega. Bu masalada Yevropa Iqtisodiy komissiyasining (BMT 
EIK) transchegaraviy konvensiyalari, shu jumladan, “Uzoq masofalarda 
havoning 
transchegaraviy 
ifloslanishi”, 
“Sanoat 
avariyalаrining 
transchegaraviy ta’siri to‘g‘risida”gi, “Transchegaraviy kontekstda atrof-
muhitga ta’sirni baholash to‘g‘risida”gi, “Transchegaraviy ochiq suv 
oqimlari va xalqaro ko‘llarni muhofaza qilish hamda foydalanish 
bo‘yicha” hamda “Xalqaro ochiq suv oqimlaridan kemalar qatnamaydigan 
turda foydalanish to‘g‘risida”gi Konvensiyalar katta rol o‘ynaydi. 
Yuqorida aytib o‘tilgan transchegaraviy konvensiyalarga qo‘shilish 
masalalarini ishlab chiqishda, O‘zbekiston BMTning EIK bilan faol 
hamkorlik qilmoqda.
Xususan, hududlar darajasida ekologik xavfsizlikni ta’minlash 
maqsadida: 

yovvoyi hayvonlarning ko‘chib yuruvchi turlarini muhofaza qilish 
bo‘yicha Konvensiya (1972-y.) ga 1998-yil qo‘shilgan.

Markaziy Osiyo mintaqaviy ekologik havfsizlik tizimini 
shakllantirish; 

mintaqadagi davlatlar hududlarini atrof-muhitni transchegaraviy 
ifloslanishdan muhofaza qilish tizimini yaratish; 

atrof-muhitni 
muhofaza 
qilish 
va 
tabiiy 
resurslardan 
foydalanishni boshqarishning yagona mintaqaviy monitoring tizimini 
ishlab chiqish; 

ekologik toza va tabiiy resurslarni tejaydigan texnologiyalarni 
joriy etish; 

chegaraga tutash hududlarda sanoat chiqindilari saqlash 
omborlarini tiklashni amalga oshirish; 

chegaraga tutash mintaqalarda, favqulodda vaziyatlarni oldindan 
ogohlantiruvchi va uni ta’minlovchi axborot tizimini yaratish ko‘zda 
tutilgan.
O‘zbekiston butun dunyo miqyosida katta ahamiyatli va dolzarb 
bo‘lgan xalqaro konvensiya, shartnoma va boshqa hujjatlarga qo‘shilgan.