Тошкент давлат юридик университети

Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to‘g‘risidagi qonunchilikni 
buzganlik uchun javobgarlik
O‘zbekiston Respublikasi qonunlarida muhofaza etiladigan tabiiy 
hududlar to‘g‘risidagi qonunlarni buzganlik uchun ham javobgarlik 
belgilanishi mumkin.
Korxonalar, muassasalar, tashkilotlar, o‘zga yuridik va jismoniy 
shaxslar alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning ish tartibini 
buzish orqali yetkazgan zararlarning o‘rnini qonunlarda belgilangan 
hajmda va tartibda qoplashga majburdirlar.
Umuman 
olganda, 
“Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar 
to‘g‘risida”gi Qonun va talablarni buzganlik uchun intizomiy, mulkiy 
(fuqarolik), ma’muriy va jinoiy javobgarliklar qo‘llaniladi.
Intizomiy javobgarlik
– ko‘pincha mehnat intizomini buzish 
oqibatida “Muhofaza etiladigan tabiiy hududlar to‘g‘risida”gi Qonun va 
talablar buzilgan paytda qo‘llanishi mumkin.
O‘zbekiston Respublikasi Mehnat Kodeksining 181-moddasiga 
binoan: 
1) hayfsan; 
2) o‘rtacha oylik ish haqining o‘ttiz foizidan ortiq bo‘lmagan 
miqdorda jarima.
Ichki mehnat tartibi qoidalarida xodimga o‘rtacha oylik ish haqining 
ellik foizidan ortiq bo‘lmagan miqdorda jarima solish hollari ham nazarda 
tutilishi mumkin. Xodimning ish haqidan jarima ushlab qolish ushbu 
Kodeksning 164-moddasi talablariga rioya qilingan holda ish beruvchi 
tomonidan amalga oshiriladi; 
3) mehnat shartnomasini bekor qilish kabi (100-modda ikkinchi 
qismining 3- va 4- bandlari).
Mulkiy (fuqarolik) javobgarlik
esa “Muhofaza etiladigan tabiiy
hududlar to‘g‘risida”gi Qonun va talablarni buzganlik uchun qo‘llaniladi.

---

276 
Uning asosiy xususiyati ham zararni qoplash, tiklash va qaytarish 
bilan ko‘proq bog‘liqdir.
Ya’ni yuqorida nomi zikr etilgan Qonunning 38-moddasiga asosan: 
Muhofaza etiladigan tabiiy hududlarning holatiga zararli ta’sir 
o‘tkazayotgan korxonalar, tashkilotlar, sexlar, qurilmalarning faoliyati 
zararli ta’sir ko‘rsatayotgan manbalar, shu jumladan alohida muhofaza 
etiladigan tabiiy hududlar hamda ularning muhofaza qo‘riqlanma tegralari 
tashqarisidagi manbalar bartaraf etilgunga qadar to‘xtatib turiladi yoki 
cheklab qo‘yiladi.
Muhofaza etiladigan tabiiy hududlarga yetkazilayotgan zararni 
bartaraf etishning imkoni bo‘lmasa, korxona, tashkilot, sex va 
qurilmalarning faoliyati to‘xtatiladi hamda ularning faoliyat yo‘nalishi 
o‘zgartirilganidan va alohida muhofaza etiladigan tabiiy hududlarga zararli 
ta’siri, albatta, bartaraf qilinganidan keyingina faoliyatlari amaldagi 
qonunlarga muvofiq qayta tiklanishi mumkin.