Тошкент давлат юридик университети тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

Ягона давлат регистри
жойлардаги статистика органлари томонидан тўлдириладиган рўйхатдан 
ўтказиш карталари асосида 
Ўзбекистон Республикаси Давлат 
статистика қўмитаси
томонидан юритилади. 
Тадбиркорлик субъекти давлат рўйхатидан ўтказилганлиги 
учун қуйидаги тартибда давлат божи тўланади.
Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида, Қорақалпоғистон 
Республикаси 
Адлия 
вазирлигида 
ва 
вилоятлар 
адлия 
бошқармаларида давлат рўйхатидан ўтказилганлик учун: 

хорижий инвестициялар иштирокидаги корхоналар учун - энг 
кам ойлик иш ҳақининг беш баравари, шунингдек 500 АҚШ доллари; 

суғурта ва аудиторлик ташкилотлари, солиқ маслаҳатчилари 
ташкилотлари, биржалар, Ўзбекистон Республикаси Президенти ва 
Ҳукумати қарорлари билан ташкил этиладиган акциядорлик 

---

III БОБ. Тадбиркорлик субъектлари фаолиятини ташкил этиш 
тартиби
95 
компаниялари (шу жумладан давлат-акциядорлик компаниялари ва 
холдинглар) шаклидаги хўжалик бошқаруви органлари, Улгуржи 
савдо корхоналари уюшмаси таркибига кирадиган ҳудудий 
(вилоятлар, вилоятлараро ва туманлараро) базалар ва бозорлар учун - 
энг кам ойлик иш ҳақининг тўрт баравари миқдорида давлат божи 
тўланади. 
Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида, Қорақалпоғистон 
Республикаси 
Адлия 
вазирлигида 
ва 
вилоятлар 
адлия 
бошқармаларида давлат рўйхатидан ўтказилганлик учун тўланган 
давлат божининг 20 фоизи Судлар ва адлия органларини 
ривожлантириш жамғармасига, қолган сумма тегишли равишда 
республика бюджетига, Қорақалпоғистон Республикаси бюджетига 
ва маҳаллий бюджетларга ўтказилади. 
Масалан Жанубий Кореяда судлар қошида ташкил этилган 
“Registry division (section)” яъни жойлардаги судлар (district courts, 
branch courts) рўйхатга олиш бўлинмалари ёки секциялари томонидан 
амалга оширилади. Тадбиркорларни рўйхатдан ўтказиш шакли 4 
қисмдан борат бўлиб, биринчи регистрация рақами берилади, 
иккинчи ушбу тадбиркорлик субъектига мол-мулк титули берилади, 
учинчиси эса “Gap-ku”, яъни ушбу мол-мулкка эгалик ҳуқуқи 
берилади, ва сўнгги тўртинчи қисм “Ul-ku”, яъни ушбу мол-мулкка 
бўлган ижара, лизинг ҳуқуқларини қайд қилувчи маълумотлар 
берилади. Ушбу хизматлар учун 20000 вондан 30000 вонгача (15-25 
АҚШ доллари) тўлов миқдори ундирилади. Агарда мол-мулкни 
нотариал тасдиқлаш керак бўлса унинг қийматига қараб лекин 
камида 80000 вон (70 доллар) пул тўланиши кўрсатиб қўйилган.
“Registry division (section)” ларнинг айнан судлар қошида ташкил 
этилишига сабаб бу тадбиркорлар давлат рўйхатидан ўтишда, мол-
мулкка бўлган эгалик ҳуқуқларини тасдиқлатишда ва бошқа давлат 
хизматлари билан боғлиқ масалаларда турли тушунмовчиликлар 
келиб чиқади, томонларда келишмовчиликлар ва ҳуқуқий ёрдамга 
эҳтиёж сезилади. Ушбу масалаларни вақтида ва жойида ҳал қилиш 
учун бу каби марказлар Жанубий Корея судлари қошида ташкил 
этилиши мақсадга мувофиқ деб белгилаб қўйилди
4
. 
Тадбиркорлик субъектлари давлат рўйхатидан ўтказилганлиги 
учун давлат божи ундирилади.
4
 
http://uk.practicallaw.com/5-501-0628

---

III БОБ. Тадбиркорлик субъектлари фаолиятини ташкил этиш 
тартиби
96 
Давлат божи миқдори ва унинг ставкалари 2011 йилгача 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Вазирлар 
Маҳкамаси 
томонидан 
белгиланган бўлса, 2011 йил 1 июндан бошлаб 
Ўзбекистон 
Республикаси 
Президентининг 
“Тадбиркорлик 
субъектларини 
ташкил этиш ва давлат рўйхатидан ўтказиш тартибини янада 
такомиллаштириш 
чора-тадбирлари 
тўғрисида” 
2011 
йил
12 майдаги ПҚ–1529-сон қарори
асосида туман (шаҳар) 
ҳокимликлари ҳузуридаги тадбиркорлик субъектларини рўйхатга 
олиш 
бўйича 
тегишли 
ягона 
марказларда 
тадбиркорлик 
субъектларини давлат рўйхатидан ўтказиш учун тўланадиган давлат 
божи ставкаси энг кам