Тошкент давлат юридик университети тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

учинчи
қисми 
барча 
шартномалар учун мажбурий эмас.
 
Аммо, бундай шартлар мавжуд 
бўлган тақдирда тарафлар ҳуқуқ ва мажбуриятларига, шунингдек, 
уларни бажариш тартибига таъсир қилади. 
Тадбиркорлик 
шартномасининг 
қўшимча 
шартларига 
шартноманинг амал қилиш муддати, тарафларнинг жавобгарлиги, 
мажбуриятларнинг бажарилишини таъминлаш усуллари; шартномани 
бир тарафлама бекор қилишнинг асослари ва оқибатлари, шартнома 
бўйича маълумотларни сир сақлаш, низоларни ҳал қилиш тартиби 
кабилар киради. 
Тарафларнинг шартнома бўйича ўз мажбуриятларини бажариш 
муддатлари 
кўрсатилган 
тақдирда 
ҳам 
тадбиркорлик 
шартномасининг амал қилиш муддати кўрсатилиши мақсадга 
мувофиқдир. Бу ҳолат шартноманинг амал қилиш муддати қачон 
тугашини билиш ва тарафлар шартномани бажаришдан бош 
тортганлик учун талабнома ва даъво қилиш муддатининг 
бошланишини аниқлашда муҳим аҳамиятга эга. 
Тадбиркорлик шартномасининг қўшимча шартларидан яна бири, 
бу — мажбуриятларнинг бажарилишини таъминлаш усулларидир. 
Амалдаги қонунчиликка мувофиқ, тадбиркорлик шартномасининг 
бажарилиши неустойка, гаров, қарздорнинг мол-мулкини ушлаб 
қолиш, кафиллик, кафолат, закалат ҳамда қонун ҳужжатларида ёки 
шартномада назарда тутилган бошқача усуллар билан таъминланиши 
мумкин.

---

VI БОБ. Тадбиркорлик фаолиятида шартномалар
184 
Одатда, тадбиркорлик шартномалари фақат тарафларнинг 
келишувига мувофиқ бекор қилиниши мумкин, аммо тарафлар 
шартномада уни бир тарафнинг ташаббуси билан ҳам бекор қилиш 
тўғрисидаги шартларни киритишларига йўл қўйилади. Шунингдек, 
шартномада унинг қайси шартлари сир сақланиши ва тарафлар 
томонидан ошкор қилиниши мумкин эмаслиги белгилаб қўйилиши 
мумкин. 
Тадбиркорлик шартномасининг 
тўртинчи
қисми ўз ичига 
тарафлар ўртасидаги муносабатлар шартномадан ташқари яна қандай 
меъёрлар билан тартибга солинишини; тарафлар ўртасидаги 
алоқаларни ўрнатиш ҳақидаги маълумотларни; шартнома тузишдан 
олдин олиб борилган ишлар ва уларнинг шартнома имзолангандан 
кейинги натижаларини; тарафларнинг реквизитларини; шартнома 
нусхалари сони ҳақидаги маълумотларни; шартнома матнига
ўзгартиришлар киритиш тартибини; тарафлар вакилларининг 
имзоларини олади. 
Тарафлар ўртасидаги алоқаларни ўрнатиш ҳақидаги шартларда 
ахборот бериш ва шартноманинг бажарилишига тааллуқли бўлган 
масалаларни ҳал қилишга ваколатли шахслар (номлари ёки мансаби), 
шунингдек, алоқа турлари (телефон, факс ва ҳ.к.) кўрсатилади. 
Тарафларнинг реквизитларига — почта индекси, манзили, ҳисоб-
китоб рақами, банк муассасасининг номи, коди, МФО, солиқ 
тўловчининг идентификация рақами, юклаш реквизитлари киради ва 
улар тадбиркорлик шартномасида аниқ кўрсатилиши лозим. 
Шартномада унинг нусхалари сони ва уларнинг ҳақиқийлиги 
кўрсатилади. 
Шартнома 
матнига 
ўзгартиришлар 
киритиш 
тартибининг белгиланиши шартнома қалбакилаштирилишининг 
олдини олади. 
Ҳар бир шартнома уни тузган тарафлар ёки уларнинг тўлиқ 
ваколатга эга бўлган вакили томонидан имзоланади, шунингдек, 
шартнома юридик хизмат ходими ёки адвокат томонидан ҳуқуқий 
экспертизадан ўтказилиши, муайян ҳолатларда шартнома юзасидан 
юридик хулоса берилиши талаб қилинади.