Тошкент давлат юридик университети тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

Тадбиркорлик фаолиятининг ташкил қилиниши. Таъсис 
этиш ва унинг усуллари 
Фуқаролик қонун ҳужжатларидан маълумки, юридик шахс давлат 
рўйхатидан ўтказилган пайтдан бошлаб ташкил этилган ҳисобланади. 
Юридик шахсни давлат рўйхатидан ўтказиш уни ташкил этишдаги 
якунловчи босқич бўлиб ҳисобланади, аммо тадбиркорлик 
субъектлари ташкил этилишида давлат рўйхатидан ўтказилгунга 
қадар бир қанча босқичларни босиб ўтиши лозим. Хўш, тадбиркорлик 
субъектини ташкил этиш нимадан бошланади? 
Аввало, муассислар ўзларининг умумий йиғилишларига 
тўпланади ва шу йиғилишда улар ўзларининг мулкларини 
умумлаштириш-бирлаштириш асосида якуний мақсадларига эришиш 

---

III БОБ. Тадбиркорлик субъектлари фаолиятини ташкил этиш 
тартиби
84 
учун барча ҳаракатлар доирасини аниқлаб оладилар ҳамда таъсис 
ҳужжатларини ишлаб чиқиб, уни имзолайдилар ва қарор қабул 
қиладилар. Шундай қилиб, тадбиркорлик ҳуқуқи субъектини ташкил 
этиш деганда, ташкилот ва шартномавий бирлашмаларига ҳуқуқий 
мақом бериш учун юридик аҳамиятга эга бўлган барча тегишли 
ҳужжатларни қабул қилишга қаратилган ҳаракатлар мажмуи 
тушунилади. Ташкил этишнинг қуйидаги шакллари мавжуд: 
 
 
Тадбиркорлик ҳуқуқи субъектларини ташкил қилиниши кимнинг 
хоҳиш-иродасига ва қандай тартибда амалга оширилаётганлигига қараб 
таъсис-фармойиш, таъсис, шартномавий-таъсис усулларига бўлинади. 
Таъсис-фармойиш усул билан асосан
давлат мулкига асосланган 
корхоналар ташкил қилинади. Бу усулнинг характерли томони 
шундаки, бунда тадбиркорлик субъекти давлат вакил қилган шахс 
томонидан ташкил этилади.
Мисол учун, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2008 йил 7 
августдаги 224-сон қарор билан МЧЖ
«JV MAN Auto - Uzbekistan» корхонаси ташкил 
топганлигини келтириш мумкин.