Тошкент давлат юридик университети тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

.
 

---

II БОБ. Тадбиркорлик фаолияти субъектлари ва уларнинг турлари
75 
кооперативининг таъсис ҳужжатларида унинг фаолиятида аъзолик 
асосида юридик шахслар ҳам иштирок этиши назарда тутилиши 
мумкин. 
Ишлаб чиқариш кооперативида ҳам хўжалик ширкатидагидек 
аъзоларнинг ўзгариши қаттиқ назорат қилинади, аммо иштирокчилар 
таркибини ўзгариши уни тугатиш учун асос бўлмайди. Ўз 
мажбуриятларини бажармаган ёки тўлиқ бажармаган кооператив 
аъзоси умумий мажлис қарори билан аъзоликдан чиқариб 
юборилиши мумкин. Аъзоликдан чиқариш тўғрисидаги қарор 
иштирокчиларнинг оддий кўпчилик овози билан қабул қилинади. 
Матлубот кооперативлари (жамиятлари) ишлаб чиқариш 
воситалари ва халқ истеъмоли моллари харид қилишни ва сотишни 
ташкил этиш орқали фуқароларнинг қишлоқ хўжалик маҳсулотлари 
хом 
ашёсини 
етиштирувчи 
ва 
қайта 
ишловчи 
ёрдамчи 
хўжаликларини, шунингдек ҳунармандчиликни ривожлантиришни 
рағбатлантирадилар. 
Бундан ташқари, қонунга мувофиқ, фуқаролар ўз ижтимоий 
эҳтиёжларини қондириш учун ихтиёрийлик асосида уй-жой қуриш, 
уй-жой кооперативлари, гараж қуриш кооперативлари ва бошқа 
кооперативлар тузишлари мумкин. 
Бундай 
кооперативлар 
фаолиятининг 
асосий 
йўналиши 
кооператив мулки объектларини (уй-жойлар, гаражлар ва шу 
кабилар), уставда назарда тутилган ҳолларда эса - кооператив 
аъзоларининг мулки бўлган объектларни ҳам қуриш ва кейинчалик 
улардан фойдаланишда пул маблағлари ёки шахсий меҳнат билан 
иштирок этишдан, шунингдек кооператив аъзоларига кооперативни 
тузишдан кўзланган мақсадларга мос хизматларни кўрсатишдан 
иборатдир. 
Шу билан бирга, боғдорчилик ширкатлари, якка тартибда 
қурилиш билан шуғулланувчилар ширкатлари ва ўзга матлубот 
ширкатлари ҳам мавжуд бўлиб, 
1991 йил 14 июндаги “Кооперация 
тўғрисида” 295-XII-сон Қонун
уларга нисбатан ҳам амал қилади. 
Ўзининг ҳуқуқий мавқеига кўра ишлаб чиқариш кооперативи 
хўжалик ширкатига ўхшаб кетади, бироқ ички муносабатларни 
тартибга солишда муайян даражада фарқлар мавжуд. Бу эса ўз 
навбатида тадбиркорлик фаолиятини юритишнинг ташкилий – 
ҳуқуқий шаклини кўпайишига олиб келади.