Тошкент давлат юридик университети тадбиркорлик (бизнес) ҲУҚУҚИ

VI БОБ. Тадбиркорлик фаолиятида шартномалар 
Тадбиркорлик шартномалари – бу нима? Тадбиркорлик 
фаолиятидаги 
шартномаларнинг 
турлари. 
Тадбиркорлик 
шартномалари тарафлари, уларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари. 
Шартномаларни тузиш бўйича асосий қоидалар. Тадбиркорлик
шартномалари шартларини бажариш, ўзгартириш ва бекор қилиш. 
Тадбиркорлик шартномаси мажбуриятлари юзасидан жавобгарлик.
Тадбиркорлик фаолиятини амалга оширишда шартномалар 
тузиш, ўзгартириш ва бекор қилиш масалаларини чуқур билиш талаб 
қилинади. Сабаби тадбиркор иш фаолиятини бошлаш, юритиш ва 
тўхтатиш жараёнида шартномалар тузишга ҳар доим эҳтиёж сезади.
Шунинг учун ҳам унга қуйидагича муносабат белдирилади:
 
“
Шартнома – бу бозор муносабатлари шароитида барча мулк 
шаклидаги корхоналар, шунингдек қишлоқ хўжалиги корхоналари 
ҳамда бошқарув органлари ўртасидаги иқтисодий муносабатларни 
ўрнатувчи асосий ҳуқуқий ҳужжат бўлиб ҳисобланади
” (И.А.Каримов)
“МанСин” корпорацияси ижро органи раҳбари Манжид Сингх 
корпорациянинг юридик департаменти бошлиғи Ранжит Сингхга ўз 
ҳамкорлари билан шартномавий муносабатларга киришишдан олдин 
Ўзбекистон Республикасида тадбиркорлик шартномаларига бўлган 
муносабат, уларнинг ҳуқуқий тартибга солиниши, шартномавий 
муносабатга киришишнинг ўзига хослиги ҳақида маълумотлар 
тақдим қилишни сўради. 
 
Тадбиркорлик шартномалари – бу нима? 
Бизга маълумки, шартномаларнинг турлари жуда кўп. Уларни 
фуқаролик ҳуқуқи, меҳнат ҳуқуқи ва бошқа фан –модуллари орқали 
ҳам танишгансиз. Бироқ, шундай шартномаларнинг бир кўриниши 
бўлган “тадбиркорлик шартномалари” ўзига хос хусусиятларга эга. 
Тадбирколик шартномалари ўзининг ҳуқуқий табиатига кўра, 
хўжалик шартноманинг алоҳида кўринишидир. Олдинги чоп этилган 
адабиётларда тадбиркорлик фаолиятидаги шартномалар хўжалик 
ҳуқуқи фанининг “хўжалик шартномалари” мавзуси доирасида 
ўрганилган.

---

VI БОБ. Тадбиркорлик фаолиятида шартномалар
181 
Ҳозирги 
иқтисодий 
муносабатларнинг 
ривожланиши, 
ишлаб 
чиқаришда 
фуқаролар 
ташаббускорликка 
асосланган 
иштирокининг 
ортиши 
ва 
мамлакатимизда яратилаётган ялпи 
миллий 
маҳсулотларнинг 
катта 
улуши тадбиркорлик субъектлари 
иштирокида 
яратилаётганлиги 
хўжалик 
шартномаларидан 
“Тадбиркорлик 
шартномалари”ни 
ажратиб ўрганишни тақозо этмоқда. 
- 
фуқаролик 
ҳуқуқий 
шартномалар 
- 
хўжалик шартномалари
- 
тадбиркорлик шартномалари
Тадбиркорлик фаолиятини амалга оширувчи субъектлар ўз 
фаолиятларида турли хил шартномаларни тузадилар: таъсис 
шартномалари, меҳнат шартномалари, тадбиркорлик шартномалари 
ва ҳ.к. Тадбиркорлик шартномалари дейилганда, бевосита 
тадбиркорлик фаолиятини амалга оширишда бошқа тадбиркорлик 
субъектлари (жумладан, якка тартибдаги тадбиркорлар) ва давлат 
органлари билан тузиладиган шартномалар тушунилади.