Toshkent davlat yuridik universiteti shaxsiy rivojlanish

Yangi ma’noli SAVOLLARNI qo‘yish qobiliyati 
 
TANQIDIY FIKRLASH – bu… 
Turli xil asoslantiruvchi ARGUMENTLARNI
ishlab chiqish
Mustaqil ravishda har tomonlama o‘ylangan 
QARORLARNI qabul qilish

---

196 
Tanqidiy fikrlashda g‘oyalar va ularning ahamiyati ko‘p fikrlilik 
nuqtai nazaridan ko‘rib chiqiladi hamda ular boshqa g‘oyalar bilan 
taqqoslanadi. Bu fikrlashning eng yuqori darajasi bo‘lib, unda tahlil, 
taqqoslash, izohlash, qo‘llash, tortishuv, yangilik, muammolarni hal 
qilish yoki fikrlash jarayonini baholashga alohida e’tibor 
beriladi.
Tanqidiy fikrlash muloqot va guruh bilan ishlash 
malakalarini rivojlantiradi. 
Hozirda talabalarni o‘qishga o‘rgatish va tanqidiy 
fikrlashni egallashlari muhim vazifa hisoblanadi. Yangi axborotlarga 
duch kelar ekan, talabalar uni mustaqil ravishda baholashi, unga turli xil 
nuqtai nazardan qarashi, undan o‘z ehtiyoj va maqsadlari yo‘lida 
foydalana olish imkoniyati to‘g‘risida xulosa yasay olishlari zarur. 
Haqiqiy tanqidiy fikrlaydigan odam bo‘lib etishish uchun talabalar 
ijodiy 
fikrlab, o‘zini sinab ko‘rishi va bunga oid malakalarni
egallashi zarur. 
Tanqidiy fikrlash uchun insonda quyidagilar bo‘lishi kerak: 

o‘ziga xos nuqtai nazarga ega bo‘lish; 

bir fikrdan boshqasining afzalligini asoslash mahorati; 

murakkab muammolarni yechish mahorati; 

bahsni dalillab olib borish; 

yagona fikrni ishlab chiqish uchun birgalikda ishlash mahorati; 

qarashlar va tasavvurlarga hayotiy tajriba qanday ta’sir qilishini 
tushunish. 
 
Amerikalik faylasuf va pedagog J.Dyuining aytishicha, talabalar 
muayyan muammo bilan shug‘ullana boshlasalargina ularda tanqidiy 

---

197 
fikrlash paydo bo‘ladi. “O‘quv jarayonining boshlang‘ich nuqtasi 
hisoblangan, biror vaziyat yoki hodisaga tegishli eng muhim savol bu 
hodisa qanday muammoni vujudga keltirishini anglatadigan savoldir”. 
“Faqatgina muayyan muammo bilan kurashib, murakkab vaziyatdan 
chiqish uchun o‘zining shaxsiy yo‘lini izlagandagina, o‘quvchi 
haqiqatan ham fikrlaydi”.