Toshkent davlat yuridik universiteti shaxsiy rivojlanish

 
YODDA TUTING! 
Notiqlik san’ati, avvalo, kishining qobiliyati va iste’dodini 
rivojlantirishga qaratilgan bilim sohasidir. Bu san’at azaldan 
shaxsning aqlini charxlaydi va nutqiy mahoratini rivojlantirishga 
xizmat qiladi. 
 
Notiqlik, ya’ni mazmunli va chiroyli so‘zlash san’atining kelib 
chiqishi qadimgi Yunoniston bilan bog‘liq. Qadimgi yunonlar chiroyli 

---

122 
nutq so‘zlashni san’at deb baholab, uning mohiyatini izohlab berganlar. 
Ular notiqning uchta vazifasi bor, deb hisoblashgan: 

biror narsani tushuntirish; 

ma’lum bir tafakkurga, xulosaga, ayniqsa, harakatga undash; 

tinglovchilarda qoniqish hosil qilish. 
Tinglovchilarda muayyan fikr, hissiyot (masalan, adolatparvarlik, 
vatanparvarlik) uyg‘otish notiqning asosiy vazifalaridan hisoblanadi. 
Inson hayoti davomida juda ko‘p nutq va ma’ruzalar tinglaydi. 
Ulardan o‘zi uchun zarur bilim va axborot oladi. Bu, albatta, notiq va 
uning nutqi sifatiga bog‘liq. 
 
YODDA TUTING! 
Ma’lum bir mavzuda mantiqiy va tilga oid qonun-qoidalarga 
muvofiq chiroyli, asoslangan, tushunarli gapirish notiqlik san’ati 
deyiladi. 
 
Notiqlik san’ati o‘ziga xos malaka, og‘zaki nutq shakllarini 
egallashni talab qiladi. Rus notig‘i A.F.Koninning fikriga ko‘ra, 
“so‘zamollik” va notiqlik bir xil tushuncha emas. “So‘zamollik” insonga 
tabiatan berilgan bo‘lib, so‘zlarni o‘z o‘rniga qo‘yib chiroyli gapirish, 
odamlarga ta’sir qila olish, ularni biror g‘oyaga ergashtira olish kabi 
qobiliyatlarida namoyon bo‘ladi. Notiqlik san’ati esa savodli, ishonarli, 
mantiqan fikrlashda namoyon bo‘lib, bu darajaga inson ko‘p izlanishlar, 
bilim va tajribalar asosida erishadi.