Toshkent davlat yuridik universiteti mamasiddiqov muzaffarjon musajonovich esanova zamira normurotovna

Dalillarning klassifikatsiyasi 
Manbasiga qarab 
Vujudga 
kelishiga qarab 
Dalillar bilan isbotlanuvchi fakt 
o‘rtasidagi uzviy  
bog‘lanishga qarab 
shaxsiy 
ashyoviy 
birlamchi 
hosila 
to‘g‘ri 
egri 

---

 
 
56 
FUQAROLIK PROTSESSUAL HUQUQI  
 
mavjudligini ko‘rsatadi: 
 
 
Ish  bo‘yicha  hal  qiluv  qarorini  chiqarishda  sud  tomonidan 
tekshirilmagan ma’lumotlarga tayanish mumkin emas, balki faqat qonunda 
belgilangan manbalardan isbotlash vositasi sifatida foydalanilishi lozim. 
Taraflar  va  uchinchi  shaxslarning  tushuntirishlari  deganda, 
Fuqarolik  protsessual  kodeksi  mazmunidan  kelib  chiqqan  holda,  ish 
uchun  ahamiyatga  ega  bo‘lgan  holatlar  to‘g‘risidagi  ma’lumotlarni 
sudga xabar qilishi nazarda tutiladi. 
Isbotlash  predmetlarining  faktlari  va  fuqarolik  ishini  to‘g‘ri  hal 
qilishda ahamiyatli bo‘lgan boshqa faktlar da’vogar, javobgar, shuningdek 
da’vo  predmetiga  nisbatan  mustaqil  talab  bilan  arz  qiluvchi  yoki  arz 
qilmaydigan  uchinchi  shaxslarning  va  ularning  qonu-niy  vakillari  bergan 
tushuntirishlar asosida aniqlanishi mumkin.  
Qonun ish holatlarini aniqlashda yordam beradigan isbotlash vositalari 
ichida  taraflar  va  uchinchi  shaxslarning  tushuntirishlari  birinchi  navbatga 
qo‘yadi. Ular boshqa dalillar bilan uyg‘unlikda tekshirilishi, o‘rganilishi va 
baholanishi  zarur.  Tushuntirishlar  og‘zaki  yoki  yozma  tarzda  berilishi 
mumkin.  Taraflarning  ish  bo‘yicha  tushuntirish  berish  huquqi  qonun 
bo‘yicha  kafolatlanadi  va  himoyalanadi.  Masalan,  agar  ish  sud 
muhokamasida ishtirok etish huquqiga ega bo‘lgan, ammo sud majlisining 
vaqti  va  joyi  to‘g‘risida  xabar  berilmagan  shaxslardan  birortasining 
yo‘qligida  ko‘rilgan  bo‘lsa  chiqarilgan  sud  qarori  apellatsiya,  kassatsiya 
yoki  nazorat  tartibida  bekor  qilinishiga  asos  bo‘ladi  (FPKning  377-
moddasi).  
Taraflarning  tushuntirishlari  yozma  va  og‘zaki  bo‘lishi  mumkin. 
Da’vogarning ishning holati to‘g‘risidagi da’vosi da’vo arizasida aks etadi. 
birinchidan, taraflar va uchinchi shaxslar 
hamda ularning qonuniy vakillarining 
tushuntirishlari
ikkinchidan,
guvohlarning 
ko‘rsatuvlari
to‘rtinchidan, ekspertlarning 
xulosalari
uchinchidan, yozma va ashyoviy 
dalillar
beshinchidan, mutaxassislarning 
maslahatlari (tushuntirishlari).

---

 
FUQAROLIK PROTSESSUAL HUQUQI  
 
 
Qonunga  ko‘ra  da’vogar  o‘zining  talablarini  asoslab  berishi  va  da’vo 
arizasida  asoslangan  holatni  ko‘rsatib  berishi  kerak.  Bu  faktlar 
to‘g‘risidagi  birinchi  ma’lumot.  Agar  javobgar  yozma  e’tirozni  da’voga 
qarshi  bersa,  unda    ham  ma’lum  faktlarga  ko‘ra  tushuntirishlar  berilishi 
kerak. Sud majlisida taraflarning tushuntirishi og‘zaki beriladi. Sud ularni 
ma’ruzadan keyin darhol eshitadi. Agar yozma tushuntirishlar bo‘lsa, sud 
ularni o‘qib eshittiradi.