Toshkent davlat yuridik universiteti jinoyat huquqi

yordamchi
deb topiladi. Jinoyatda 
yordamchi jinoyatning boshqa ishtirokchilaridan farqi jinoyat sodir etish 
tashabbusi, jinoyatga qiziqtirish, jinoyatga rahbarlik qilish kabi vazifalarni 
bajarmaydi. Jinoyatda yordamchi jinoyat sodir etilishiga o‗z yordamini berishi 
haqida oldindan va‘da beradi. Jinoyat sodir etilgandan so‗ng jinoyatchini, jinoyat 
sodir etish quroli va vositalarini, jinoyat izlarini yoki jinoiy yo‗l bilan qo‗lga 
kiritilgan narsalarni oldindan va‘da bermagan holda yashirganlik jinoyatda 
yordamchilikni tashkil etmaydi. Bunday holda shaxs JKning 241-moddasida 
nazarda 
tutilgan 
hollardagina 
javobgarlikka 
sabab 
bo‗ladi. 
Jinoyatda 
yordamchining harakatlari xarakteriga ko‗ra ikki turini ajratib ko‗rsatish mumkin. 
Bu intellektual hamda jismoniy. Jinoyat sodir etilishiga o‗z maslahatlari, 
ko‗rsatmalari bilan yordam berish intellektual xarakter kasb etsa, jinoyat sodir 
etilishiga vositalar berish yoki to‗siqlarni yo‗qotish bilan ko‗maklashgan, 
shuningdek jinoyatchini, jinoyat sodir etish quroli, izlari va vositalarini yoxud 
jinoiy yo‗l bilan qo‗lga kiritilgan narsalarni yashirish, shuningdek bunday 
narsalarni olish va o‗tkazish jismoniy ahamiyat kasb etadi. Jinoyatda yordamchi 
o‗z maslahatlari, ko‗rsatmalari bilan jinoyat sodir etilishiga yordam berishi 
dalolatchining ayrim xususiyatlariga o‗xshab ketadi. Ammo jinoyat sodir etishga 
xohishni dalolatchi uyg‗otsa, yordamchi o‗z yordami bilan mazkur xohishni 
mustahkamlaydi. Shu sababli dalolatchi jinoyat sodir etish tashabbusini ko‗rsatsa, 
yordamchi bunday tashabbusni ko‗rsatmaydi. Jinoyat yordamchisi odatda harakat 

---

112 
bilan jinoyatda ishtirok etadi. Ba‘zida jinoyatda yordamchi harakatsizlik bilan ham 
ishtirok etishi mumkin. Masalan, qo‗riqlashga mas‘ul xodim jinoyat ishtirokchilari 
bilan til biriktirishi natijasida o‗g‗rilik jinoyatini sodir etilishiga yo‗l qo‗yib beradi. 
Yordamchi jinoyatning obyektiv tomonini bajarmaydi va bevosita jinoyat sodir 
etilishi jarayonida ishtirok etmaydi. Yordamchi jinoyatni obyektiv tomonini sodir 
etishga ishtirok etmaganda uning qilmishi JKning 28-moddasi va JKning Maxsus 
qismi tegishli moddasi bo‗yicha kvalifikatsiya qilinadi.