Toshkent davlat yuridik instituti oblakulov d. O. Mustanov I. A

Yadroviy moddalarni noqonuniy qo lga kiritish va ular-
dan foydalanishga qarshi kurashda xalqaro hamkorlik 
Yadroviy moddalarni noqonuniy qo lga kiritish va ulardan 
foydalanish jinoyatiga qarshi xalqaro miqyosida 1980-yil 3-martda 
                                                
1  
O zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisining  Axborotnomasi,  2000-yil,  7 8-son, 
212-modda  
2  
O zbekiston  Respublikasi  Oliy  Kengashining  Axborotnomasi,  1993-yil,  1-son, 
38-modda  

---

 
105 
Yadroviy moddalarni jisman himoya qilish to risida gi Kon-
vensiya qabul qilindi. Konvensiyada dushmanlik maqsadida yad-
roviy moddalarni g arazli maqsadlarda o irlash va tarqatishning 
xavfliligini hisobga olib, himoya tartibi, jinoyatchilarni ushlab 
berish va javobgarlikka tortish tartibi aniq belgilab berilgan. 
Shuningdek, Konvensiyada tegishli organlarning ruxsatisiz 
bunday materiallarni egallash jazolanishi kerak bo lgan huquq-
buzarlikdir, deb e lon qilingan. Atrof-muhitga jiddiy zarar etka-
zadigan yadroviy materiallarni olish, egallash foydalanish, berib 
yuborish, shuningdek, bosqinchilik yo li bilan yadroviy material-
larni qo lga kiritish, aldov yo li bilan yadroviy materiallarni olish 
yoki o zlashtirish qat iyan man qilinadi. 
Bunday xarakatlar uchun jazo Konvensiya ishtirokchisi bo l-
gan davlatlar yurisdiktsiyasi asosida amalga oshiriladi (8-modda). 
Yuqorida ko rsatib o tilgan huquqbuzarlikka qarshi kurash-
dan asosiy maqsad yadroviy materiallarni noqonuniy egallash va 
foydalanish natijasida kelib chiqadigan xavfning oldini olishdir. 
Shuningdek, bu borada 1972-yil 10-aprelda qabul qilingan 
Bakteriologik (biologik) va toksik qurol-yarog larni ishlab chi-
qish, tayyorlash va to plashni man etish hamda ularni tugatish 
tog risida gi
1
,  Kimyoviy qurolni ishlab chiqish, ishlab chiqarish   
va qo llashni taqiqlash hamda uni yo q qilish haqida gi
2
 1993-yil-
gi Konvensiya, Yadro sunovlarini yalpi ta qiqlash to risidagi 
Shartnoma
3
 lar qabul qilingan.  
                                                
1  London, Vashington, Moskva, 1972-yil 10-aprel. O zbekiston Respublikasi mazkur 
hujjatga O zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 1995-yil 22-dekabrdagi 185 I-sonli 
Qaroriga  asosan  qo shilgan.  //  O zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisining  Axbo-
rotnomasi, 1995-y, 12-son, 275-modda. 
2  Parij, 1993-yil 13-yanvar. O zbekiston Respublikasi mazkur hujjatni O zbekiston 
Respublikasi Oliy Majlisining 1996-yil 26-apreldagi 236 I-sonli Qaroriga muvofiq 
ratifikatsiya qilingan. // O zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotno-
masi, 1996-yil, 5 6-son, 74-modda. 
3  O zbekiston Respublikasi mazkur hujjatni O zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi-
ning 1997-yil 25-apreldagi 432 I-sonli Qaroriga muvofiq ratifikatsiya qilgan.// 
zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1997-yil, 4-son, 
136-modda. 

---

 
106 
zbekiston Respublikasi Jinoyat kodeksida yadroviy mod-
dalarni noqonuniy qo lga kiritish va ulardan foydalanish jinoyat 
hisoblanib, qonunga muvofiq javobgarlikka tortilishi belgilangan 
bo lib, xususan, kontrabanda (246-modda), o qotar qurol, o q-
dorilar, portlovchi moddalar yoki portlatish qurilmalarini qonun-
ga xilof ravishda egallash (247-modda), qurol, o q-dorilar, port-
lovchi moddalar yoki portlatish qurilmalariga qonunga xilof ravish-
da egalik qilish (248-modda), o qotar qurol yoki o q-dorilarni be-
parvolik bilan saqlash (249-modda), portlash xavfi bo lgan mod-
dalar yoki pirotexnika buyumlaridan foydalanish qoidalarini bu-
zish (250-modda), pirotexnika buyumlarining qonunga xilof muo-
malasi (250
1
-modda), yadro qurilmalaridan foydalanish qoidalari-
ni buzish (255-modda), bakteriologik, kimyoviy va boshqa xil 
yalpi qirg in qurollari turlarini ishlab chiqish, ishlab chiqarish, to p-
lash, olish, birovga o tkazish, saqlash, qonunga xilof ravishda egal-
lash va ular bilan  boshqa xarakatlarni sodir etish (255
1
-modda) 
jinoyat hisoblanib, qonunga muvofiq javobgarlikka asos bo ladi.