|
Fuqaro aviatsiyasi xavfsizligiga qarshi qaratilgan
ayriqonuniy aktlarga qarshi kurash
Samolyotlarni qo lga olish va olib qochish, shuningdek,
fuqaro aviatsiyasi faoliyatiga boshqacha tarzda aralashish hara-
katlari ekipaj va yo lovchilarning hayotiga xavf tug diradi, havo
transportining bir maromda faoliyat yuritish tartibini buzadi.
Xalqaro miqyosda jinoyatlarning bunday turlariga qarshi kura-
shish hamda bunday kurashning qonuniy asoslarini yaratish
maqsadida Fuqaro aviatsiyasi Xalqaro Tashkiloti doirasida bir
qator bitimlar qabul qilingan. Xususan, 1971-yil 23-martdagi
Fuqaro aviatsiyasining xavfsizligiga qarshi qaratilgan qonunga
xilof tarzdagi xatti-harakatlarga qarshi kurash to
risida gi
Monreal Konvensiyasi
1
, 1988-yil 24-fevraldagi Fuqaro avia-
tsiyasining xavfsizligiga qaratilgan qonunga xilof tarzdagi xatti-
harakatlarga qarshi kurashish to risida gi Monreal Konven-
siyasini to ldiruvchi Xalqaro Fuqaro aviatsiyasiga xizmat ko rsa-
tuvchi aeroportlardagi qonunga xilof tarzdagi zo rlik xatti-hara-
katlarga qarshi kurashish haqidagi Bayonnoma
2
, Xalqaro
1 Mazkur Konvensiyaga O zbekiston Respublikasi O zbekiston Respublikasi Oliy
Majlisining 1993-yil 29-dekabrdagi 1016 XII-sonli Qaroriga asosan qo shilgan.//
zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1994-yil, 1-son,
25-modda.
2 Mazkur Konvensiyaga O zbekiston Respublikasi O zbekiston Respublikasi Oliy
Majlisining 1992-yil 7-iyuldagi 666 XII-sonli Qaroriga asosan qo shilgan.//
zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1992-yil, 9-son,
36-modda.
94
Fuqaro aviatsiyasi to risida gi Konvensiya
1
, Xalqaro Fuqaro
aviatsiyasi to risida gi Konvensiyaga doir tuzatishlar
2
.
1970-yilgi Gaaga Konvensiyasida
3
qayd etilishicha parvoz-
dagi eshiklarning yopilishidan to ochilishigacha bo lgan davrlar-
da havo kemalarini g ayriqonuniy tarzda kuch ishlatish yoki
tahdid etish yo li bilan qo lga olish jinoyat hisoblanadi.
1971-yilgi Fuqarolik aviatsiyasi xavfsizligiga qarshi noqo-
nuniy harakatlarga qarshi kurash to grisida gi Monreal Konven-
siyasida havo kemasining xavfsizligini xatar ostiga qo yish; havo
kemasini yakson etish; havo kemasiga portlovchi moddalar o r-
natish va boshqa shu kabi hatti-harakatlar parvozdagi havo
kemasi bortida joylashgan shaxslarga nisbatan zo ravonlik akti
deyiladi.
1988-yilgi Xalqaro aeroportlarga noqonuniy zo ravonlik hara-
katlariga doir Protokolda aeroportdagi shaxsga qarshi zo ravon-
lik akti; aeroport asbob-uskunalari yoki inshootlarni yakson
etish yohud ularni ishlab chiqarish kabi harakatlar jinoyat
sifatida e tirof etdi.
1 Mazkur Konvensiya 1944-yil 7-dekabrda ma qullangan. Konvensiyaga O zbekiston
Respublikasi O zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 1993-yil 29-dekabrdagi
1016 XII-sonli Qaroriga asosan qo shilgan.// O zbekiston Respublikasi Oliy Maj-
lisining Axborotnomasi, 1994-yil, 1-son, 25-modda.
2
Ushbu konvensiyaga quyidagi tuzatishlar kiritilgan: 27.05.1947-y. Monreal
(93-modda); 14.06.1954-y. Monreal (45-modda); 14.06.1954-y. Monreal (48a, 49e,
I, 61-modda); 21.06.1961-y. Monreal (50a-modda); 15.09.1962-y. Rim (48a-modda);
12.03.1971-y. Nyu-York (50-modda); 07.07.1971-y. Vena (56-modda); 16.10.1971-y.
Monreal (50a-modda); 30.09.1977-y. Monreal (Yakuniy qoidalar matnining
zgarganligi); 06.10.1980-y. Monreal (83-modda); 10.05.1984-y. Monreal (3-mod-
da); 06.10.1989-y. Monreal (56-modda); 26.10.1990-y. Monreal (50a-modda).
Mazkur hujjatlarga O zbekiston Respublikasi O zbekiston Respublikasi Oliy
Majlisining 1993-yil 7-maydagi 865 XII-sonli Qaroriga asosan qo shilgan.//
zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Axborotnomasi, 1993-yil, 6-son,
249-modda.
3
1970-yil 16-dekabrdagi Havo kemalarini qonunga xilof tarzda bosib olinishiga
qarshi kurash to risida gi Gaaga Konvensiyasi// Mazkur Konvensiyaga O zbe-
kiston Respublikasi O zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 1993-yil 29-dekabr-
dagi 1016 XII-sonli Qaroriga asosan qo shilgan.// O zbekiston Respublikasi Oliy
Majlisining Axborotnomasi, 1994-yil, 1-son, 25-modda.
95
Uchala konvensiya gumon qilinayotgan jinoyatchi Konven-
siya ishtirokchisi bo lgan davlatlardan birining hududida bo lsa,
universal yurisdiksiyani nazarda tutadi. Jinoyatchini berish
aut dedeve aut punere ) ushlab berish yoki jazolash tamo-
yili asosida tartibga solinadi. Jinoyatchi qaysi davlat hududida
bo lsa, o sha davlat qamoqqa oladi. Agar davlat jinoyatchini ber-
masa, uni o zining vakolatli organlariga jinoiy sudlarni olib bo-
rish uchun berishga majbur
1
. Har bir a zo davlat o z jinoyat
qonunchiligida, uchala konvensiyada nazarda tutilgan jinoyat-
larning og irligini hisobga olgan holda, jazoni nazarda tutadi.
1971-yilda qabul qilingan Fuqaro aviyatsiyasi xavfsizligiga
qarshi yo naltirilgan noqonuniy aktlarga qarshi kurash to risi-
da gi Konvensiyaning 1-moddasiga muvofiq uni imzolagan dav-
latlar:
- xavo kemasida bo lgan shaxsga nisbatan zo ravonlik sodir
etilgan va bu harakat havo kemasi xavfsizligiga tahdid solganda;
- foydalanilayotga havo kemasini vayron qilish yoxud uni
ishdan chiqishiga yoki parvoziga xavf tug diruvchi nosozliklar
keltirib chiqarganda;
- havo kemasiga uni vayron qiluvchi, ishdan chiqaruvchi,
yoxud uning parvoziga xavf tug diruvchi har qanday buyum va
qurilmalar olib kirilganda;
- havo kemasi parvoziga jiddiy zarar keltiradigan aeronavi-
gatsiya jixozlari buzilganda va undan foydalanishga noqonuniy
aralashilganda;
- yolg on ma lumotlarni tarqatish bilan havo kemasiga xavf
tug dirilganda, bunday harakatlarni amalga oshirgan shaxslar-
ga nisbatan bosqinchilik va havo kemalarini olib qochish jinoyat-
lari qatorida jazo belgilash majburiyatlarini o z zimmalariga
oladilar.
1 Saidov A.X. Xalqaro huquq darslik. Mas ul muharrir: prof. U. Tojixonov. T.:
zbekiston yozuvchilar uyushmasi Adabiyot jamg armasi nashri, 2001. 231
232-betlar.
96
Do'stlaringiz bilan baham: |
