Toshkent davlat yuridik instituti o. T. Xusanov

birinchidan
qonunlarni 
bilish muhim ahamiyat kasb etsa, 
ikkinchi 
muhim sharti qonunlarni hurmat 
qilishdir. Bunga juda katta va keng qamrovli tushuntirish, tashviqot-targ„ibot olib 
borish bilan birga, shaxsiy o„rnak ko„rsatish orqali erishiladi. Shaxsiy o„rnak 
ko„rsatish har qanday tashviqot va targ„ibotdan ham samarali bo„lishi mumkin. 

---

113 
Har bir shaxs, u mansabdor shaxsmi, davlat xizmatchisi yoki oddiy 
xizmatchimi, yoki oddiy fuqaromi, qonunlarni hurmat qilib, har qanday holda ham 
ularni bajarsa, bu boshqalarga iborat bo„lishi mumkin. 
Ayniqsa mansabdor shaxslarni qonunlarni ustunligini e'tirof etishi va 
bajarishi, boshqa xodimlarni ham qonunlarga shunday munosabatda bo„lishga olib 
kelishi mumkin. 
Qonunlarni bajarmaslik, ularga rioya qilmaslikni oqlovchi hyech qanday 
bahona, sabablar bo„lmasligi qonun ustuvorligini ta'minlaydi. Hyech narsa, ya'ni 
davlat manfaatimi, jamoat manfaatimi, jamiyat birlashmalari manfaatimi qonun 
buzilishiga olib kelmasligi kerak. 
Konstitutsiya va qonun ustuvorligini so„zsiz tan olish huquqiy davlat sharti 
hisoblanadi. Bu fuqarolar huquq-erkinliklarini ta'minlash, ijtimoiy munosabatlarni 
to„g„ri tashkil qilish, Konstitutsiyaviy tuzumni barqarorligini ta'minlash, bozor 
munosabatlarini shakllantirish garovidir. “Huquqiy davlatning asosiy belgisi – 
barcha fuqarolarning qonun oldida tengligi, Konstitutsiya va qonunlarning 
ustunligi ta'minlanishidir”
1
. 
Konstitutsiya va qonunning ustunligini so„zsiz tan olish Konstitutsiyaviy 
qoida sifatida o„rnatilgan bo„lsada, hayotda shu qoidaga amal qilmaslik hollari 
bo„lib turadi. Bu qonunlarni bilmaslik, yoki bilib turib unga bepisandalik bilan 
qarash, shaxsiy hamda idora manfaatlarini ustun qo„yish natijasida vujudga keladi. 
Idoraviy manfaatlarini ustun qo„yish natijasida ba'zi qonun osti hujjatlarini 
Konstitutsiya va qonunlarga zid tarzda qabul qilish hollari uchrab, bu umumiy 
manfaatga zarar yetkazishi mumkin. 
Shuning uchun Konstitutsiya va qonunlarning ustunligi prinsipini buzish 
huquqbuzarlik hisoblanib, javobgarlikni keltirib chiqaradi. 
Konstitutsiya va qonunlarning ustunligini ta'minlashda turli tuzilmalar 
ishtirok etib, bunda Konstitutsiyaviy sud alohida o„rin tutadi. 
1
Каримов И.А. Ўзбекистон келажаги буюк давлат. –Т.: Ўзбекистон, 1992. 38-бет.

---

114