Toshkent davlat yuridik instituti o. M. Mad aliyev prokuror nazorati

Prokurorning vakolatlari
(JPKning 382-moddasida qayd etilgan)
«Surishtiruv va dastlabki tergov harakatlarini yuritishda qonun- 
larning ijro etilishi ustidan nazorat prokuror tomonidan amalga 
oshiriladi.
Jinoyat sodir etilgani to ‘g‘risidagi ariza va xabarlami ko‘rish 
hamda hal qilish, tekshirishni amalga oshirishning ushbu kodeksda 
belgilangan tartibi, chiqarilgan qarorlarning qonuniyligi surishtiruv 
va dastlabki tergov organlari qonunlarning ijro etilishi ustidan 
olib boradigan nazorat sohasidir.
Surishtiruv va dastlabki tergov organlari tomonidan qonunlar­
ning ijro etilishi ustidan nazoratni amalga oshirib, prokuror o‘z 
vakolati doirasida:
• surishtiruv va dastlabki tergov organlaridan ishlami tekshirish 
uchun, sodir etilgan jinoyatlarga oid tezkor-qidiruv, surishtiruv, 
dastlabki tergov ishlarining borishiga doir hujjatlarni, materiallarni 
va boshqa m a’lumotlarni talab qilib oladi;
• sodir etilgan yoki tayyorlanayotgan jinoyatlar haqidagi ariza 
va m a’lumotlarni qabul qilish, ro‘yxatdan o‘tkazish va hal etish 
to ‘g‘risidagi qonun talablari qay darajada ijro etilayotganligini har 
oyda kamida bir marta tekshiradi;
• surishtiruvchilar va tergovchilarning qonunga xilof hamda 
asossiz qarorlarini bekor qiladi;
394

---

• qamoqqa olish tarzidagi ehtiyot chorasini qo‘llash to ‘g‘risida 
sudga iltimosnoma kiritadi yoki iltimosnomaga rozilik beradi, yoxud 
qamoqda saqlab turish muddatini uzaytirish to ‘g‘risida sudga 
iltimosnoma kiritadi;
• surishtiruv organlariga shaxslami ushlash, majburiy keltirish, 
qidirish, tintuv o‘tkazish, olib qo‘yish to‘g‘risidagi qarorlarni, sud- 
ning qamoqqa olish tarzidagi ehtiyot chorasini qo‘llash to‘g‘risidagi 
ajrimini ijro etishni, boshqa tergov harakatlarini bajarishni topshi- 
radi, shuningdek, prokuror yoki prokuratura tergovchisi yuritu- 
vidagi ishlar yuzasidan jinoyatlarni ochish va jinoyat sodir etgan 
shaxslarni aniqlash uchun zarur choralar ko‘rish to‘g‘risida ko‘rsat- 
malar beradi;
• surishtiruvda, dastlabki tergovda ishtirok etadi hamda zarur 
hollarda ushbu Kodeksga muvofiq har qanday ish bo'yicha ayrim 
tergov harakatlarini shaxsan bajaradi yoki tergovni to'liq amalga 
oshiradi;
• tintuv o‘tkazishga, pochta-telegraf jo ‘natmalarini xatlash va 
ularni olib qo‘yishga, telefonlar va boshqa so'zlashuv qurilmalari 
orqali olib boriladigan so'zlashuvlarni eshitib turishga, ayblanuv- 
chini lavozimidan chetlashtirishga va qonunda nazarda tutilgan 
hollarda surishtiruv organi hamda tergovchining boshqa harakatlariga 
ruxsat beradi;
• dastlabki tergov muddatlarini ushbu kodeksda belgilangan 
hollarda va tartibda uzaytiradi;
• ishlarni surishtiruv va dastlabki tergov organlariga qo‘shimcha 
tergov o‘tkazish to ‘g‘risidagi o‘z ko'rsatmalari bilan qaytaradi;
• jinoyat ishini surishtiruv organidan tergovchiga, prokura- 
turaning bir tergovchisidan boshqasiga, ushbu kodeksda belgilangan 
hollarda va tartibda esa bir dastlabki tergov organidan boshqasiga 
o ‘tkazadi;
• surishtiruvchini yoki tergovchini, basharti, ular ishning ter- 
govi chog'ida qonun buzilishiga yo‘l qo‘ygan bo'lsalar, surishtiruv 
yoxud dastlabki tergov ishlarini davom ettirishdan chetlatadi;
• jinoyat ishlari qo‘zg‘atadi yoki ularni qo‘zg‘atishni rad etadi, 
ishlarni tugatadi yoxud yuritilishini to‘xtatadi;
• qonunda nazarda tutilgan hollarda tergovchining ishni tuga- 
tishiga rozilik beradi;
• ayblov xulosasini yoki qarorini tasdiqlaydi, ishlarni sudga 
yuboradi.
395

---

Prokurorning ushbu kodeksda nazarda tutilgan tartibga muvofiq 
surishtiruv va dastlabki tergov organlariga tergovga qadar tekshirish 
o‘tkazish, ishlami qo‘zg‘atish va tergov qilish bilan bog‘liq bo‘lgan 
ko‘rsatmalari ana shu organlar uchun majburiydir» deyilgan. Albatta, 
bu protsessual harakatlarni amalga oshirishda prokuror qaror deb 
nomlangan prokuror nazorati hujjatidan keng foydalanadi.