Toshkent davlat yuridik instituti o. M. Mad aliyev prokuror nazorati

10.5. Ariza
Prokuror nazorati hujjati sifatida a r i z a . Prokuror fuqarolar, 
yuridik shaxslar va davlatning huquqlari hamda qonuniy manfaat- 
larini himoya qilish uchun sudga ariza bilan murojaat qilish huqu- 
qiga ega.
397

---

Prokuror arizasi
— bu sud muhokamasi orqali qonunlaming 
bir xilda va aniq ijro etilishi qonun buzilishi hollari va sud tartibida 
bartaraf etilishi lozim bo‘lgan va aybdor shaxslarni javobgarlikka 
tortishning samarali vositasidir. Prokurorning arizasi sud tomonidan 
qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda ko‘rib chiqiladi. Prokuror 
arizasidan davlat boji olinmaydi.
0 ‘zbekiston Respublikasi Fuqarolik protsessual kodeksining 
46-moddasiga ko‘ra, prokuror boshqa shaxslaming huquqlarini va 
qonun bilan qo'riqlanadigan manfaatlarini himoya qilish uchun 
ariza bilan sudga murojaat etish huquqiga ega. Shuningdek, prokuror 
boshqa shaxslar tashabbusi bilan qo‘zg‘atilgan ishni ko‘rishda 
boshidan ishtirok etish huquqiga ega.
Arizada quyidagilar ko‘rsatilishi lozim:
1) ariza berilayotgan sudning nomi;
2) prokurorning lavozimi va familiyasi, nomi, sharifi hamda 
ariza kimning manfaatini ko‘zlab berilganligi, o‘sha shaxsning ism- 
sharifi (familiyasi, nomi va otasining ismi) v t manzili (da’vogar);
3) javobgarning ism-sharifi va manzili;
4) da’vogarning talabi;
5) agar da’vo baholanishi lozim bo‘lsa, uning bahosi;
6) da’vo talablariga asos bo‘lgan holatlar va da’vo talablarining 
asoslarini tasdiqlovchi dalillar;
7) arizaga ilova qilingan hujjatlar ro‘yxati.
Albatta, ishning xususiyatiga qarab, arizada ko‘rsatiladigan 
m a’lumotlar va uning shakli farqlanishi mumkin. Ammo bu pro­
kuror arizasining mamlakatimizda fuqarolar va yuridik shaxslar, 
qolaversa, davlat huquqlari va qonuniy manfaatlarini himoya qilish- 
dagi ahamiyatiga hech qanday ta’sir etmaydi. U prokuror ta ’sir 
hujjatlaridan biri sifatida samarali vosita bo‘lib qolaveradi.
Prokuror fuqarolar, yuridik shaxslar va davlatning huquqlari 
hamda qonuniy manfaatlarini himoya qilish uchun sudga ariza bilan 
murojaat qilish huquqiga ega. Prokurorning arizasi qonun hujjatlarida 
nazarda tutilgan tartibda ko‘rib chiqiladi.
Prokuror tomonidan m a’lum bir organ yoki mansabdor shaxs­
ning g‘ayriqonuniy deb hisoblagan hujjatiga nisbatan kiritilgan 
protest rad etilsa yoki ko‘rib chiqilmasa ham, shu hujjatni qonunga 
muvofiqlashtirish uchun ham sudga ariza bilan murojaat qilinishi 
mumkin.
«Protest shu hujjatni qabul qilgan organ (mansabdor shaxs) 
yoki yuqori turuvchi organ (mansabdor shaxs) tom onidan rad
398

---

etilganda, shuningdek, protest qonunda belgilangan muddat ichida 
ko‘rib chiqilmagan taqdirda, prokurqr ana shu hujjatni g‘ayriqo- 
nuniy deb e’tirof etish to ‘g‘risidagi ariza bilan sudga murojaat etishga 
haqli.
Sudga ariza protest rad etilganligi to ‘g‘risidagi xabar olingan 
paytdan boshlab yoki protestni ko‘rib chiqish uchun qonunda belgi­
langan muddat o‘tganidan keyin bir oylik muddat ichida berilishi 
mumkin. Prokuror tomonidan sudga ariza berilishi protest keltirilgan 
hujjatning* amal qilishini ariza sudda ко‘rib chiqilgunga qadar 
to ‘xtatib qo‘yadi» ( 0 ‘zbekiston Respublikasining «Prokuratura 
to ‘g‘risida»gi Qonuni 38-moddasi).
Bunday arizalar tegishli fuqarolik sudlariga beriladi. Prokurorning 
arizasi sudda ko'rilayotganda, prokuror ishtirok etishi va o‘z arizasida 
ko‘rsatilgan vajlami asoslab berishi kerak. Prokurorning sudga bergan 
arizasi, albatta, qanoatlantiriladi degan mazmunni bermaydi. Sud 
taqdim qilingan hujjatlarni ko‘rib chiqib, qonun talablariga binoan, 
o‘z vakolatlari doirasida qaror qabul qiladi.