Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

Shartnomaning shakli.  Fuqarolik Kodeksining  565-moddasiga  ko'ra, 

transpo rt  vositasini  ijaraga  berish  shartnomasi  uning  m uddatidan  q a t’iy 

nazar,  yozma  shaklda  tuzilishi  shart.  Bunday  shartnom aga  Fuqarolik 

K o d ek sin in g   539-m oddasi  ik kin ch i  qism ida  n a z a rd a   tu tilg a n   ija ra  

shartnom alarini  ro'yxatdan  o'tkazish  to'g'risidagi  qoidalar  qo'llanilmaydi.

Biroq,  havo,  dengiz  va  ichki  suv  tra n sp o rtlarin i  ijarag a  berish 

(charter  ham da  kabotaj)  shartnom asiga  nisbatan  bu  qoidalar  qo'llaniladi, 

chunki  ush bu   transport  vositalari  ko'chmas  m ulk  toifasiga  kiritilgan.

Qonun hujjatlarida belgilangan tartibda davlat ro'yxatidan o'tkazilishi 

lozim  bo'lgan  avtom ototransport  vositalarini  ijaraga  berish  shartnomasi 

notarial  tasdiqlangan  bo'lishi  kerak  (FKning  565-moddasi  2-qismi).

B u n d a n   ta s h q a r i,  b ir   t a r a f   y u rid ik   s h a x s   b o 'lg a n   ta q d ir d a  

m u d d a tid a n   q a t’iy  nazar,  sh a rtn o m a   yozma  shak ld a  tuzilib,  dav lat 

ro'yxatidan  o'tkazilishi  shart.

O'zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasi  2006-yil  7-m artdagi 

38-sonli  qarori  bilan  tasdiqlangan  “Avtotransport  vositalari  bilan  bog'liq 

ish o n ch n o m alarn i,  u la rn i  boshqa  shaxsga  b e rish   va  ija ra g a   berish 

shartnom alarini  rasm iylashtirish  tartibi  to'g'risida”gi  Nizomga  muvofiq, 

2006-yil  1 -iy u ld a n   bosh lab ,  a v to tra n s p o rt  v o sita la ri  b ila n   bog'liq 

ishonchnom alarni,  ularni  boshqa  shaxsga  berish  (oldi-sotdi,  ayriboshlash, 

hadya)  va  ijaraga  berish  shartnom alarini  notariuslar  tomonidan  notarial 

tartib d a   tasdiqlash  faqat  q a t’iy  hisobda  turadigan,  himoya  darajasiga,

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

seriyaga,  tartib   raqamiga  va  hududiy  kodga  ega  bo'lgan,  “Davlat  belgisi” 

davlat-ishlab  chiqarish  birlashm asida  tayyorlanadigan  gerbli  (maxsus) 

blankalarda amalga oshiriladi Gerbli (maxsus) blankalardagi ishonchnomalar 

va  shartnom alar  notarial  tartibda  tasdiqlanganligi  uchun  eng  kam   oylik 

ish  haqining  10  foizi  miqdorida  gerb  yig'imi  undiriladi.

N otariuslar  tomonidan  tasdiqlangan  avtotransport  vositalari  bilan 

bog'liq ishonchnomalar va ularni ijaraga berish shartnom alari O'zbekiston 

R espublikasi  Ichki  ishlar  vazirligi  tom o n id an  b elg ilan g an   ta rtib d a  

avtotransport  vositasi  ro'yxatga  olingan  joydagi  D avlat  yo'l  h arak ati 

xavfsizligi  xizmati  organlarida  hisobga  qo'yilishi  kerak.  Hisobga  qo'yish 

to'lov  undirilm asdan  amalga  oshiriladi.

O'zbekiston  Respublikasi  hududiga  boshqa  davlatlarda  olib  kelingan 

avtotransport  vositalariga  ishonchnomalar  berish,  ularni  boshqa  shaxsga 

berish  va  ijaraga  berish  ular  bojxona  organlarida  rasm iylashtirilganidan 

va  D avlat  yo'l  h a ra k a ti  xavfsizligi  xizm ati  o rg an larid a  ro 'y x a td a n  

o'tkazilganidan keyin amalga oshiriladi1.

“O 'zavtotrans” korporatsiyasi korxonalarida yengil  avtomobil-taksini 

sotib  olish  huquqi  bilan  ichki  xo'jalik  ijarasiga  berish  to'g'risidagi  1997- 

yil  27-martdagi  nizomga  muvofiq,  ijaraga  beruvchi  (taksi  saroy,  avtobus- 

taksomotor saroyi va boshqa korxonalar) tomonidan haydovchiga  (ijaraga) 

avtomobil-taksini  belgilangan  to'lovlarni  to'lab  sotib  olish  huquqi  bilan 

ichki  xo'jalik  ijarasiga  berish  shartlarini  belgilaydi.

Ichki xo'jalik ijara shartnomasi ijaraga beruvchi va haydovchi (ijrachi) 

o'rtasida  tuziladi.  Ijaraga  beruvchi  korxona  nomidan  shartnom a  korxona 

rahbari  tomonidan  imzolanadi.

Ijaraga  beruvchi  va  ijarachi  o'rtasida  nizolar  kelib  chiqishining  oldini 

olish  uchun  birlashma  (konsem)  bilan  kelishilgan  holda  tuzilgan  shartnoma 

nusxasi,  o'zgarish  va  qo'shim chalar  bilan  imzolangandan  keyin  bir  oy 

m uddatga  tekshirish  va  ro'yxatga  olish,  shuningdek,  keyinchalik  uning 

ijrochi ustidan nazorat qilish uchun “O'zavtotrans” korporatsiyasidan ro'yxatga 

olingan  paytdan  boshlab  shartnoma  kuchga  kirgan  hisoblanadi  Ro'yxatga 

olish  uchun  shartnoma  birlashma  (konsem)  tomonidan  taqdim   etiladi.

Ijaraga berilayotgan h ar bir  avtomobil  narxlar dalolatnomasi tuzilib, 

unda  uning  rusum i  va  modeli,  h a ra k a t  tarkibi  ham da  asosiy  uzellari  va