Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

4 .2 .  Ijarachi  (ijara  oluvchi)ning  yer  uchastkasiga 

bo'lgan  huquqi.

Ma’lumki,  bino  va  inshootlar  ko'chmas  mulk  obyektlariga  kiradi  Ular 

yerga ajralmas-uzilmas bog'langan va ularning ko'chirilishida uning xususiyati 

va  shakliga  zarar  yetkazilmaslik  mumkin  emas.  Ijarachi  tomonidan  bunday 

obyektlarga  egalik  qilish  va  foydalanish  unda  bino,  inshoot  joylashgan  yer 

uchastkasiga  nisbatan  m a’lum  bir  huquqlar  mavjudligini  bildiradi  Bunday 

huquqlarni  to'liq  belgilash  FKning  575-576-moddalarida  o'z  aksini  topgan. 

Belgilangan  qoidalar  ikki  holatga  nisbatan:  bino,  inshootni  ijaraga  beruvchi 

yer uchastkasining egasi, mulkdori va bino, inshoot joylashgan  yer uchastkasi 

ijaraga  berganning  mulkdori  bo'lganda  o'matilgan.  Birinchi  holat  bo'yicha 

bino,  inshoot  ijara  shartnomasida  bir  vaqtning  o'zida  ijaraga  oluvchiga  yer 

uchastkasiga  (bino  yoki  inshoot  joylashgan joyga)  bo'lgan  huquqni  o'tkazish 

masalasi  hal  qilinadi  Ijaraga  oluvchiga  shartnomada  nazarda  tutilgan  obyekt 

bilan  birga  yer  uchastkasiga  bo'lgan  huquq  boshqa  tartibda  berilishi  ham 

mumkin.  Ijaraga  oluvchiga  topshiriladigan  tegishli  yer  uchastkasiga  bo'lgan 

huquq  shartnomada  belgilab  qo'yilgan  bo'lmasa,  yer uchastkasining bino va 

inshoot  joylashgan  va  ulardan  o'z  vazifasiga  muvofiq  foydalanish  uchun 

zarur bo'lgan  qismidan foydalanish  huquqi  bino yoki inshoot  ijaraga  berilgan 

m uddatga  ijaraga  oluvchiga  o'tadi  (FKning  575-moddasi  3-qismi).  Ijaraga 

beruvchiga mulk huquqi asosida qarashli bo'lmagan yer uchastkasida joylashgan 

bino yoki inshootni ijaraga berishga agar bunday uchastkadan foydalanishning 

qonunda  yoki  yer  uchastkasining  mulkdori  bilan  tuzilgan  shartnomada

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

belgilangan  shartlariga  zid  bo'lmasa,  ushbu  uchastka  mulkdorining  roziligisiz 

yo‘l qo'yiladi (FKning 575-moddasi 4-qismi). Bundan ko'iinib turibdiki, ushbu 

holatda  ijarachiga  ijaraga  beruvchidan  bino  yoki  inshoot  joylashgan  yer 

uchastkasidan foydalanish  huquqi  ham  o'tadi  va  ulardan maqsadga  muvofiq 

foydalanish  uchun  zarur  bo'lgan  qismiga  tegishli  bo'ladi.

Ijara  munosabatlarini  m ustahkam lashda  va  ijaraga  oluvchilarning 

huquq  va  qonuniy  m anfaatlarini  himoya  qilish  m aqsadida  qonunshunos 

ayrim  masalalarga aniqlik kiritib o'tgan.  Ijaraga  olingan bino yoki  inshoot 

jo y lash g an   y e r  uchastkasi  boshqa  shaxsga  sotilgan  hollarda 

y e r 

uchastkasining  bino yoki  inshoot joylashgan va  undan  foydalanish  uchun 

zaru r bo'lgan qismdan foydalanish uchun ushbu  yer uchastkasi sotilguniga 

q a d a r  amalda  bo'lgan  shartlar  bilan  ana  shu  bino  yoki  inshootni  ijaraga 

oluvchi  shaxs  saqlanib  qoladi  (FKning  576-moddasi).