Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

1 
Окю лова М.Б. Юк таш иш ш артном аси туш унчаси ва мазмуни. М устакил 
Узбекистон ХУКУК фанларининг долзарб муаммолари. -Т.: Фалсафа ва ХУКУК и н с т и ту т 
1997. - 94 б.

---

-vakillik faoliyati bilan bog'liq munosabatlardan kelib chiqadigan 
majburiyatlar;
-tashkiliy-huquqiy munosabatlardan kelib chiqadigan majburiyatlarga 
bo'linadi'.
Ayrim hollarda yukni bir joydan ikkinchi joyga eltishda bir necha 
davlat hududlarini bosib o'tish, bir necha transport turidan foydalanish 
temir yo‘l, havo transporti, avtotransport) va boshqalar talab etishi 
mumkin Bunda esa yuk egasi bir qator qiyinchiliklarni yengib o'tishiga 
olib keladi. Bu qiyinchiliklar, yuklarning jo'natilishini va olinishini 
ta’minlash, eksport yoki import uchun talab qilinadigan hujjatlarni 
tayyorlash (turli davlatlarda bunday hujjatlarga bo'lgan talab turlicha 
bo'ladi. Bu holda esa yuk egasi har bir davlat bojxona qonun-qoidalarini 
bilishi va ularni qo'llay olishi zarur), yukning miqdorini va holatini har 
bir transportga yuklaganda va tushirganda tekshirish, bojlar, yig'imlar 
va boshqa xarajatlarni to'lash, ayrim ko'zda tutilgan va tutilmagan 
xarajatlarni to'lash, turli davlatlar hududidan olib o'tilayotganligi uchun 
o'z-o'zidan tilni bilish yoki til biladigan tilmochga ehtiyoj sezish kabilarda 
namoyon bo'ladi Bunda o'z-o'zidan yordamchi operatsiyalaming butun 
majmuini bajarish zarurati kelib chiqadi. Shuningdek, u yoki bu shaxs 
manziliga yuborilayotgan yoki kelayotgan yuklar hajmi katta miqdorda 
bo'lsa belgilangan operatsiyalarni mustaqil bajarish iqtisodiy jihatdan 
o'zini oqlamaydi.
Bunday faoliyat maxsus tayyorlangan ixtisoslashgan shaxslar 
tomonidan amalga oshirilsa o'z ijobiy natijasini beradi. Ish ham tez 
bitadi, ham o'zi amalga oshirgandan ko'ra ixtisoslashgan shaxslarning 
harakati samaraliroq bo'ladi. Bunday ixtisoslashgan shaxslar ekspeditorlar 
deb ataladi.
Ekspeditsiya lotincha “expeditio” so'zidan olingan bo'lib, jo'natish, 
yuborish degan ma’nolami anglatadi2.
Ular yuk tashuvchi va ularning mijozlari o'rtasida vositachi sifatida 
harakat qiladilar. Transport tashkilotlarining mijozlarini xizmat qilish 
bo'yicha bunday faoliyat ekspeditsiyali xizmat deyiladi.
Transport ekspeditsiyasi shartnomasi xizmat ko'rsatish bilan bog'liq 
shartnomalari turkumiga kiradi.
E kspeditsiya xizm atlarini ko'rsatish bilan b og 'liq h u qu qiy 
mumosabatlar fuqarolik huquqi normalari bilan, aniqrog'i, transport