Тошкент Давлат Транспорт Университети

4.3. Юк объектларига хизмат кўрсатиш навбатини аниқлаш

“Н” участка станцияда муайян вақтда жўнатиш талаб этиладиган тезкор, хавфли, қимматли юклари мавжуд вагонлар йўқ бўлганлиги туфайли юк объектларига хизмат кўрсатиш навбатини аниқлашсаралаш йўлида юк объектларига узатишни кутадиган вагонларнинг минимал туриб қолишлардан келиб чиққан ҳолда белгиланади. Юк объектларига хизмат кўрсатиш навбатини аниқлаш бўйича ҳисоб-китоблар жадвал кўринишида келтирилган.

4.2-жадвал
Маҳаллий вагонларни юк объектлари бўйича етказиб бериш – ўтказиш кетма-кетлиги

Юк объекти	ваг	дақ.	Юк объектларига хизмат кўрсатишда саралаш парки йўлидаги кутишларга сарфланган вагон-соатлар миқдори	Юк объектларига хизмат кўрсатиш навбати
Юк ҳовлиси	10	43,24	4,81	I
Шаҳобча йўли	10	48,79	5,1	II

4.2-жадвалдан кўриниб турибдики, биринчи юк ҳовлисига хизмат кўрсатадиган бўлса,саралаш парки йўлидаги шаҳобча йўлига узатишни кутувчи вагонларга 4,81вагон-соат сарфланади. Биринчи шаҳобча йўлига хизмат кўрсатадиган бўлса, саралаш парки йўлидаги юк ҳовлисига узатишни кутувчи вагонларга 5,1вагон-соат сарфланади. Демак, биринчи навбатда юк ҳовлисига хизмат кўрсатиш зарур.

5. Маневр локомотивлар сонини ҳисоблаш

Маневр локомотивларининг зарурий сонини аналитик ҳисоблаш усулида ва унданда аниқроқ қилиб станция иш режа – графиги асосида график усулида ҳам аниқлаш мумкин. Аналитик ҳисоблаш жараёнида аввалом бор, станциянинг умумий маневр иши ҳажмини бажариш учун сарфланадиган суткалик локомотив – дақиқа аниқлаб олинади.

Поездларни тарқатиш, тузиш, вагонларни шаҳобча йўлларига олиб кириб бериш, олиб чиқиш ва бошқа ҳар бир жараён учун сарфланган умумий локомотив-минутлар станциянинг технологик жараёнига мувофиқ аниқланади.
Зарурий маневр локомотивлари сонини бутун станция ва алоҳида маневр районлари учун ҳам қуйидаги формула бўйича топиш мумкин

бу ерда берилган ҳисоботлар бўйича ўрнатилган суткалик маневр ишлари ҳажми номутоносиблиги коэффициенти (1,1-1,3);

сутка давомида у ёки бу маневр ишларига ёки станция маневр ишларига сарфланган локомотив-минутлар йиғиндиси (5.1-жадвал);
маневр ишларини бажаришга тўсиқ бўлувчи бошқа поезд маршрутларининг пайдо бўлишини инобатга олувчи коэффициент(одатда га тенг);
сутка давомида маневр локомотиви бригадалариниалмашишига кетадиган вақт(ҳар бир алмашиши учун дақиқа);
сутка давомида маневр локомотивиэкипировкасигакетадиган вақт (битта локомотив учун дақиқа);
маневр локомотиви ишида технологик узилишларга кетадиган умумийвақт сарфи (маршрутни бўшашиникутиш, маневр ишларининг бошланиши ва ҳ.к.). Курс лойиҳасида дақиқа қабул қилинади.
Маневр локомотивларини бирон-бир маневр районига бириктириб қўйиш, улардан оқилона фойдаланишга, маневр ишлари ҳавфсизлигига, поезд тузувчилари бригадаларининг иш унумдорлигини ошишига, барча станция ишларининг сифатли ташкил этилишига сабаб бўлади.
Ҳисоб китоблар натижасида маневр локомотивларининг зарурий сони баъзида касрли чиқиши мумкин. Шунинг учун уларни ҳар ҳил маневр районларида текшириб кўриб (районлар ўртасида ишни қайта тақсимлаб, уларни бирлаштириб, локомотивлар ишини кўпайтириб ва ҳ.к.), уларнинг оптимал сони топилади.
5.1 -жадвал
Локомотивлар томонидан барча турдаги маневр ишларини бажаришга сарфланадиган бир суткали вақт сарфи

№ п/п	Операция	Ўлчов бирлиги	Сони	Вакт меъёри, дақиқа.	Лок-мин. харажатлари
1	2	3	4	5	6
1	Таркибни тарқатиш	Таркиб	14	33	462
2	Бир гуруҳли поезд таркибларини тузишни-тугаллаш	Таркиб	14	17	238
3	Кўп гуруҳли поезд таркибларини тузишни-тугаллаш	Таркиб	3	49	147
4	Таркибни саралаш паркидан қабул қилиш-жўнатиш паркига ўтказиш	Таркиб	17	13	221
5	Вагонларни юк ҳовлисига узатиш ва ундан олиб чиқиш	Узатиш	2+1	43	129
	Вагонларни шаҳобча йўлига узатиш ва ундан олиб чиқиш	Узатиш	2+1	49	147
	Жами	---	54	204	1344

Шундай қилиб, маневр локомотивларининг зарурий сони қўйидагига тенг

лок

Демак, “Н” станцияси учун 2 та маневр локомотиви зарур. Аммо, формула ёрдамида аниқланган маневр локомотивларининг зарурий сони 1,5 дан ошмаганлиги ва аксарият маневр ишлари кундузи бажарилиши талаб қилинаётганлиги сабабли, станция учун ажратилган 2 та маневр локомотивининг биринчиси кун давомида ишлайди, иккинчиси фақат кундузги смена давомида 12 соат (8⁰⁰ дан 20⁰⁰ гача) ишлайди.