Toshkent davlat transport universiteti S. T. Boltayev, S. I. Valiyev temir yo

UP-62 bloki ( rele P1 kontakti) va SP-69 (rele SP69 kontakti)
- marshrutga 
kiruvchi strelkali va yo’l uchastkalari, stantsiya gorlovinasi har qanday harakat 
birligidan bo’sh bo’lishi kerak;
S bloki (rele PK, MK va VZ kontakti)
marshrutga kiruvchi strelkalar mexanik 
qulflangan, harakatlanuvchi ostryak uchi va rama relslari orasidagi masofa 4 mm dan 
kam bo’lishi, ajralgan ostrak bilan rama rels orasidagi masofa 125mmda kam 
bo’lmasligi rerak.
PS bloki
– boshlovchi strelkali blok, nazorat qilish uchun va ikki xil (bittali va 
bog’langan) strelkalarni boshqarish uchun mo’ljallangan. 
Initsalizatsiya
– portlarni sozlash, kirish(”1”-input) va chiqish(“0”-output) ga 
bog’lik holda. Boshlash va tugash algoritmi – N (boshi) va K(oxiri) marshrut 
knopkalarini bosgan xolda. 
UM- Marshrutni o’rnatish. 
 

---

1-rasm. Marshrutni 1-yo’ldan jo’natish algoritmi 
 
2-rasm. Marshrutni 6-yo’lga qabul qilish algoritmi 

---

 
12.Qabul qilish va jo’natish marshruti algoritmi bo’yicha dastur yozish.
Dastur fragmenti 
(5P dan Ch5 svetoforidan ND sveteforigacha marshrut jo’natish algoritmi 
asosida) 
Arduino – turli xildagi elektron loyihalar yaratish uchun moslashtirilgan ochiq 
turdagi platformadir. U texnik va dasturiy qismdan iborat. Ushbu tizim yangi 
o’rganuvchilar uchun ancha qulay va ommabobdir, sababi maqsadli yaratilgan loyiha, 
ya’ni dastur to’g’ridan-to’g’ri plataga USB port orqali bog’lanish mumkin. Bu yerda 
programmatorga zaruriyat yo’q. Bu esa, qo’shimcha bajariladigan vazifadan ozod 
etadi. Bundan tashqari Arduino C dasturlash tili asosida ishlaydi, bu ham uni 
yutug’idir.
C tilida dastur yozish tuzilgan algoritm asosida amalga oshiriladi. Dastur 
strukturasi asosan ikkita funksiyadan tashkil topadi: 
1.Void setup()
{ 
Operatorlar 
}; 
2. Void loop() 
{ 
Operatorlar 
}; 
Bu yerda, setup()-sozlash, loop()- bajaruvchi funksiyasini ifodalaydi. 
Dastur bir nechta operator va buyruqlardan tashkil topgan: 

Int - o’zgaruvchilarni kiritish operatori; 

PinMode()- mikroprotsessor oyoqchlarini raqamli kiritishG’chiqarishga 
sozlash funksiyasini bajaruvchi operator; 

INPUTG’OUTPUT - MP oyoqchalarini kirishG’chiqishga sozlash buyrug’i;

If… else - shart opertori. Ya’ni ma’lum bir shart bajarilishi yoki 
bajarilmasligini tekshiradi; 

digitalRead() - kirishga sozlangan MP oyoqchalaridagi qiymatni o’qish 
operatori(HIGH yoki LOW); 

digitalWrite()- chiqishga sozlangan MP oyoqchlariga ma’lum qiymatni yozish 
operatori(HIGH yoki LOW); 

HIGH, LOW - MP oyoqchalariga yozish yoki o’qishdagi kuchlanishning 
yuqori va quyi chegarasi(“1” va “0” signallari); 

TrueG’False- Mantiqiy qiymatlar(True q”1”, falseq”0” ); 

Goto - o’tish operatori. 
Bulardan tashqari dasturda nishonlardan foydalanilgan.
Dasturda algoritmga mos ravishda o’zgaruvchilar kiritilgan va kerakli MP 
oyoqchalari kirish va chiqishga sozlangan. Yuqorida ko’rsatilgan operatorlar va 
nishonlar yordamida berilgan marshrut dasturi ishlab chiqilgan.

---

PK= “0” PU= “0”
MK = “1” MU= “1” 
Bo’sh – “1” 
Band – “0” 
chiroq yoqish – “1” 
Int kirishA0 q1; 
Int kirishA1 q2; 
Int kirishA2 q3; 
Int kirishA3 q4; 
Int kirishA4 q5; 
Int kirishA5 q6; 
Int kirishA6 q7; 
Int kirishA7 q8; 
Int kirishB0 q9; 
Int kirishB1 q10; 
Int kirishB2 q11; 
Int kirishB3 q12; 
Int kirishB4 q13; 
Int kirishB5 q14; 
Int kirishB6 q15; 
Int kirishB7 q16; 
Int kirishC0 q17; 
Int kirishC1 q18;
void setup() { 
pinMode(0, INPUT); 
pinMode(1, INPUT); 
pinMode(2, INPUT); 
pinMode(3, INPUT); 
pinMode(4, INPUT); 
pinMode(5, INPUT); 
pinMode(6, INPUT); 
pinMode(7, INPUT); 
pinMode(8, INPUT); 
pinMode(9, INPUT); 
pinMode(10, INPUT); 
pinMode(11, INPUT); 
pinMode(12, OUTPUT); 
pinMode(13, OUTPUT); 

---

pinMode(14, OUTPUT); 
pinMode(15, OUTPUT); 
pinMode(16, OUTPUT); 
pinMode(17, OUTPUT); 
pinMode(18, OUTPUT); 
} 
void loop()
{ 
5P: 
if(digitalRead(1)==1) {goto 19SP;} 
else {goto 5P;}; 
19SP: 
if(digitalRead(2)==1) {goto 11SP;} 
else {goto 5P;}; 
11SP: 
if(digitalRead(3)==1) {goto 9-13SP;} 
else {goto 5P;}; 
9-13SP: 
if(digitalRead(4)==1) {goto 3-7SP;} 
else {goto 5P;}; 
3-7SP: 
if(digitalRead(5)==1) {goto 1SP;} 
else {goto 5P;}; 
1SP: 
if(digitalRead(6)==1) {goto NDP;} 
else {goto 5P;}; 
NDP: 
if(digitalRead(7)==1) {goto MK19;} 
else {goto 5P;}; 
MK19: 
if(digitalRead(8)==1) {goto MK9-11;} 
else { 
digitalWrite(12, HIGH) 
if(digitalRead(8)==1) {goto MK9-11;} 
else { goto nosozlik;};}; 
MK9-11: 
if(digitalRead(9)==1) {goto PK5-7;} 
else { 

---

digitalWrite(13, HIGH) 
if(digitalRead(9)==1) {goto PK5-7;} 
else { goto nosozlik;};}; 
PK5-7: 
if(digitalRead(10)==0) {goto MK1-3;} 
else { 
digitalWrite(14, LOW) 
if(digitalRead(10)==0) {goto MK1-3;} 
else { goto nosozlik;};}; 
MK1-3: 
if(digitalRead(11)==1) {goto svch5;} 
else { 
digitalWrite(15, HIGH) 
if(digitalRead(11)==1) {goto svch5;} 
else { goto nosozlik;};}; 
svch5: 
digitalWrite(16, HIGH); 
digitalWrite(17, HIGH); 
nosozlik: 
digitalWrite(18, HIGH); 
} 
5-yo’ldan poyezd jo’natish algoritmi asosida dastur fragmenti Arduino dasturlash 
tilida bajarilgan. Dastur fragmenti marshrutni sozlash algoritmi Arduino Atmega 
mikrokontrollerining 1-18 oyoqchalari orqali tuzilgan.
 

---

---