Toshkent davlat transport universiteti “Elektrotexnika” kafedrasi



Download 104,54 Kb.
bet3/5
Sana20.04.2022
Hajmi104,54 Kb.
#565282
1   2   3   4   5
Bog'liq
SEM-1 Xasanov Abdumalik

R23 R2 R3 R2  R3
Zanjirda R1 qarshilik R23 qarshilikka ketma-ket ulangan, shuning uchun u quyidagiga teng bo'ladi: R123R1R23Rekv
Bunda Rekv -qarshilik zanjirning ekvialent qarshiligi deb yuritiladi. Agar R1 R2 R3 qarshiliklarni bitta Rekv-qarshilik deb qaraydigan bo'lsak bu qarshilik har doim EYuK manbasining ichki qarshiligiga ketma-ket ulangan bo'ladi, shuning uchun Om qonunini quyidagicha yozish mumkin: I= Е - bu ifoda berk
Rэкв r
zanjir uchun Om qonuni deb ataladi.
Manba kiskichlaridagi kuchlanish UmE-IRt ga teng bo'lsa, u EYuK dan kichik bo'lib, tashki zanjirdagi kuchlanish tushuvi IRt ni kompensasiyalaydi.
Manbadan chikuvchi energiya RmEI yoki RistemI2 rI2 Rt
EYuK manbaining ichki qarshiligi qancha kichik bo'lsa, uning ishlab chiqarayotgan energiyasining quvvati shunchalik katta bo'ladi. Manbaning ichki qarshiligi nolga teng bo'lsa bunday manbalar cheksiz quvvatli generatorlar deb ataladi, lekin amalda doimo manbaning ichki qarshiligi noldan katta bo'ladi.
Barcha turdagi elektr zanjirlari uchun Kirxgof qonunlari ham o'rinlidir. Kirxgofning birinchi qonunini ifodalash uchun yana 1.1-rasmga qaytamiz. A tugunga kirayotgan I1 tok shu tugundan chikayotgan I2 va I3 toklarning algebraik yigindisiga teng. Boshkacha qilib aytganda tugunda toklar yuqolmaydi, buni xuddi arikdagi suvga o'xshatish mumkin.
Kirxgofning birinchi qonuni: «Tugundagi toklarning algebraik yig'indisi
n nolga teng», ya'ni: Ii  0
i1
Kirxgofning ikkinchi qonuni: «Konturdagi EYUK larning algebraik yigindisi shu kontur elementlaridagi kuchlanish tushuvlarining algebraik yigindisiga teng», ya'ni: RI  E
Ushbu r, E, R1 va R2 elementlardan iborat kontur uchun Kirxgofning ikkinchi qonunini quyidagicha yozish mumkin: ЕII(R1R2r)-IIIR2
Potensiallar ayirmasi UAB va zaryadlar soni q0q qancha katta bo'lsa, bajarilayotgan ish ham shuncha katta bo'ladi, ya'ni: AqU qI·t AI·U·t
Vaqt bo'yicha o'zgarmas kuchlanish va tokning bajargan ishi kuchlanishni tokka va vaqtga ko'paytmasiga teng.
Bajarilgan ishni vaqtga nisbatini ifodalovchi quvvat tushunchasi ham mavjud, ya'ni: PAtU·I (Vt), (kVt), (MVt)
Xalqaro birliklar tizimi (SI) da energiya (ish) birligi qilib Joul qabul qilingan, lekin bu elektroenergetika qurilmalarini ishini real yoritish uchun bu juda kichik miqdordir. Shuning uchun amalda (kVt·soat) lardan foydalaniladi:
1kVt·soat3,6·106J
Elektr tokining issiqlik ta'siri Joul Lens qonuniga binoan quyidagiga teng bo'ladi: AI·U·tI2·r·tQ Masala:
Qarshiliklari r12 Om, r25 Om, r33 Om bo'lgan elektr zanjiri elektr yurituvchi kuchlari E150 V, E270 V bo'lgan manbaga ulangan. (Rasm-1.2) Zanjirdagi tokning qiymati va qarshiliklardagi kuchlanishlarning pasayishini aniqlang. Yechish:
Berk zanjir (Rasm-2.3) uchun Kirxgofning ikkinchi qonuniga asosan tenglama tuzamiz:
E1E2I(R1R2R3). Bu tenglamadagi parametrlarni o'rniga qiymatlarni qo'yib yechamiz:
12010·I I12 A Rasm-1.2
Har bir qarshilikdagi kuchlanishlar tushuvini
hisoblaymiz: U1R1 I2·1224 B, U2R2 I5·1260 B, U3R3 I3·1236 B
Ketma-ket ulangan qarshiliklarda tok kuchi bir xil bo'ladi. Kirxgofning ikkinchi qonuniga binoan quyidagi tenglamani tuzish mumkin: EU1U2U3U4I(r1r2r3r4) Ir
n
Zanjirning umumiy qarshiligi rezistorlar qarshiliklarini yig'indisiga teng: r rк
k 1
Om qonuniga binoan kuchlanishlar: U1I·r1; U2I·r2; U3I·r3; U4I·r4; Zanjirning quvvati qismlar quvvatlarining yig'indisiga teng:
n
PPk I2r1  I2r2  I2r3  I2r4;
k1

Rasm-1.3 Rasm-1.4


Elektr energiya manbalari ketma-ket ulanganda (Rasm-1.4), manba kuchlanishi ortib ketadi, ya'ni: ЕЕ1Е2Е3ЕnnЕ0
Bunda umumiy manbaning ichki qarshiligi ham shunchaga ortadi, ya'ni:
RichnR0
Rezistorlar paralel ulanganda hamma parallel tarmoqlarning qisqich-laridagi kuchlanish bir xil bo'ladi: U  I1r1  I2r2  I3r3  I4r4;
Zanjirdagi tok kuchi Kirxgofning birinchi qonuniga asosan paralel tarmoqlar dagi tok kuchlarining yig'indisiga teng: II1I2I3I4Ur1Ur2Ur3Ur4U(g1g2g3g4)

Umumiy o'tkazuvchanlik parallel tarmoqlarning o'tkazuvchanliklarini yig'indisiga teng:
n
ggk yoki r  1  n 1
k1 g
k1
Parallel tarmoqlarning tok kuchlari Om qonuniga binoan: I1Ug1; I2Ug2; I3Ug3;

I4Ug4 Rasm-1.5 Rasm-1.6


Zanjirning quvvati tarmoqlar quvvatlarini yig'indisiga teng.
Elektr energiya manbalari paralel ulanganda, manba kuchlanishi
o'zgarmaydi, ya'ni: EE0
Bunda umumiy manbaning ichki qarshiligi shunchaga kamayib ketadi, ya'ni: RichR0m
Elektr energiya manbalari paralel ulanganda, umumiy quvvat ortib ketadi, ya'ni: RmR0
Elektr energiya manbalarini va aste'molchilarini aralash ham ulash mumkin. Agar bir nechta manbalarni ketma-ket ulab, kerakli kuchlanishni xosil qilib, xuddi shunday ketma-ket ulangan zanjirlarni bir nechtasini paralel ulansa aralash ulangan zanjir xosil bo'ladi (Rasm-1.7). Bunda manbaning kuchlanishi quyidagicha bo'ladi: EEkknE0 Manbaning ichki qarshiligi esa quyidagicha bo'ladi: Richn R0 bu yerda: R0m bitta manbaning ichki qarshiligi; n-ketma-ket ulangan manbalar soni; m-parallel ulangan manbalar soni. Manbaning quvvati esa quyidagigiga teng bo'ladi:

Murakkab elektr zanjirlarni turli usullar bilan hisoblashda bazan zanjirning yoki uning bir qisminiekvivalent qarshiligini ixtiyoriy olingan ikkita tugunga nisbatan aniqlash zarur bo'ladi, ammo barcha hollarda ham murakkab ulashni oddiy ketma-ket yoki parallel ulash bilan almashtirib bo'lmaydi.


Agar zanjirning bir qismi yulduz usulida ulangan R1 R2 va R3 qarshiliklar va ularga tashqi zanjirdan ihtiyoriy I1 I2 va I3 toklar kelayotgan bo'lsa, shu zanjirga ekvivalent bo'lgan uchburchak usulida ulangan zanjir, qarshiliklari R12; R23; R31 bo'lgan 1,2 va 3 tugunlar ichiga joylashgan bo'lib, butunlay yangi rejimda ishlaydi, lekin butun

Download 104,54 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish