Кritik soha. Gipotezani qabul qilish sohasi.
Кritik nuqtalar
Aniq bir kriteriya qabul qilingan. Uning qabul qiladigan qiymatlari to‗plami ikkita kesishmaydigan to‗plam ostlariga quyidagicha bo‗linadi: ularning biri kriteriyaning nolinchi gipotezani rad еtadigan qiymatlari- dan, ikkinchisi kriteriyaning nolinchi gipotezani qabul еtadigan qiymat- laridan tashkil topgan bo‗ladi.
Кritik soha deb kriteriyaning nolinchi gipoteza rad qilinadigan qiymatlari to‗plamiga aytiladi.
Gipotezaning qabul qilinish sohasi (yo‗l qo‗yilgan qiymatlar so- hasi) deb kriteriyaning nolinchi gipoteza qabul qilinadigan qiy- matlari to‗plamiga aytiladi.
Statistik gipotezalarni tekshirishning asosiy prinsipi quyidagicha: agar kriteriyaning kuzatilayotgan qiymati kritik sohaga tegishli bo‗lsa, nolin- chi gipoteza rad qilinadi; agar kriteriyaning kuzatiladigan qiymati gipo- tezaning qabul qilinish sohasiga tegishli bo‗lsa, gipoteza kabul qilinadi.
Agar К bir o‗lchovli tasodifiy miqdor bo‗lsa, u holda kriteriyaning qiymati biror intervalga tegishli bo‗ladi. Bizga ma‘lumki bu interval ikki intervalga, kritik interval va yo‗l qo‗yiladigan qiymatlar intervaliga ajra- ladi.
Кritik nuqtalar (chegaralar)
Kкr
deb, kritik sohani gipotezaning
qabul qilinish sohasidan ajratib turadigan nuqtalarga aytiladi.
o‗ng tomonlama kritik soha deb, К
nadigan kritik sohaga aytiladi, bunda
Kкr Kкr
tengsizlik bilan aniqla-
- musbat son (1-rasm).
- Chap tomonlama kritik soha deb К
Kкr
tengsizlik bilan aniqla-
nadigan kritik sohaga aytiladi, bunda Kкr
0 son (2-rasm).
Bir tomonlama kritik soha deb, o‗ng tomonlama yoki chap tomon- lama kritik sohaga aytiladi. Ikki tomonlama kritik soha deb,
K K1кr ,
K K 2кr
tengsizliklar bilan aniqlanadigan kritik sohaga
aytiladi, bunda
K 2кr K1 . Xususan, kritik nuqtalar nolga nisbati
кr
simmetrik bo‗lsa, u holda ikki tomonlama kritik soha ( Kкr 0 degan
farazda)
K Kкr , k Kкr tengsizliklar bilan yoki bunga teng
kuchli bo‗lgan
K Kкr
tengsizlik bilan aniqlanadi. Еndi
Kкr
qan-
day topilinishini ko‗raylik. Shu maqsadda avvalo qiymatdorlik dara- jasi beriladi. So‗ngra o‗ng tomonlama kritik soha uchun kritik nuq-
ta Kкr
ni H0
gipoteza o‗rinli bo‗lganda kriteriya qiymati K ning
Kкr
dan katta bo‗lish ehtimoli oldindan berilgan ga teng
bo‗lishlik shartidan topiladi. Ya‘ni H0 o‗rinli bo‗lganda
Р(K Kкr )
(1)
dan topiladi.
Har bir kriteriya uchun maxsus jadvallar berilgan bo‗lib [1,2] ulardan berilgan munosabatni qanoatlantiruvchi kritik nuqtaning qiymati topila- di.
Do'stlaringiz bilan baham: |