Toshkent davlat texnika universiteti termiz filiali

Fan bo‘yicha talabalarning bilim, o‘quv va ko‘nikmasiga qo‘yiladigan talablar 

“Avtomobil yo‘llarining rivojlanish tarixi va aloqa yo‘llari” fanini o‘qitishdan maqsad 

–  talabalarga  yo‘llarning  yuzaga  kelishi,  qadimgi  yo‘llar  va  ularning  tuzilishi,  avtomobil 

yo‘llarining  rivojlanish  bosqichlari,  yo‘l  xo‘jaligining  rivojlanishi  va  avtomobil  yo‘llari 

tarmog‘ining  shakllanishi  to‘g‘risidagi  ma’lumotlarni  etkazish,  ular  tanlagan  kasblarining 

mohiyatini  ochib  berish,  kasbning  xususiyatlari  bilan  tanishtirish  va  qiziqishlarini  yanada 

chuqurlashtirishdan,ularda  ushbu  masalalar  bo‘yicha  tassavur,  bilim  va  malakalarni  hosil 

qilish, hamda ularni amaliyotda qo‘llash ko‘nikmalarini shakllantirishdan iborat.  

Fanning vazifasi – avtomobil yo‘llarining rivojlanish tarixi va aloqa yo‘lllari bo‘yicha 

talabalarni  nazariy  bilimlarini,  amaliy  ko‘nikmalari  va  ilmiy  dunyoqarashini  shakllantirish 

hamda ularni amaliyotga joriy qilishdan iboratdir. 

Fan  bo‘yicha  talabalarning  bilim,  ko‘nikma  va  malakalariga  quyidagi  talablar 

qo‘yiladi, Talaba: 

-  so‘qmoqlardan  yo‘llarni  yuzaga  kelishi,  qadimgi  savdo  yo‘llari,  harbiy  yo‘llar, 

davlatni  boshqarish  uchun  yo‘llar,  qadimgi  Rimning  yo‘l  tarmog‘i  va  ulardagi  yo‘l 

to‘shamasini konstruksiyalari, qadimgi Markaziy va Janubiy Amerika davlatlari yo‘llari, o‘rta 

asrlarda  yo‘l  qurilishi,  sanoat  inqilobi  va  yo‘l  qurilishining  rivojlanishi,  O‘zbekiston  yo‘l 

---

 

4 

tashkilotlarining  yangidan  tashkil  etilishi,respublikada  yo‘lsizlikni  bartaraf  etish,jadal 

avtomobillashtirish  davrining  yo‘llari,  yo‘l  ilmining  rivojlanish  tarixi,O‘zbekiston 

Respublikasining  mustaqillik  yillarida  avtomobil  yo‘llarining  rivojlanishi,  aloqa  yo‘llarining 

tasnifini, tranzit harakat yo‘nalishlarini, temir yo‘llarning rivojlanish istiqbollarini, avtomobil 

yo‘llarining respublika iqtisodiy rivojlanishidagi o‘rnini, daryo yo‘llari va ularga qo‘yiladigan 

talablarni,  aerodrom  va  uning  asosiy  elementlarini,  shahar  ko‘chalari  va  yo‘llar  tasnifini, 

avtomobil  yo‘llarining  tasnifini,  avtomobil  yo‘llarining  elementlarini,  avtomobil  yo‘lidagi 

sun’iy  inshootlar  turlarini,  yo‘lda  harakatni  tashkil  qilish  va  xavfsizlikni  ta’minlash  haqida 

tasavvurga ega bo‘lishi; 

-yo‘l  va  ko‘priklar  qurilish  texnikasini,  yo‘l  poyi  va  to‘shamasi  qurilishining 

rivojlanishini, 

yo‘llarda  harakatning  oshishi  va  yo‘l  to‘shamasining  tejamkor 

konstruksiyalarini  paydo  bo‘lishini,  avtomobillarning  paydo  bo‘lishi  va  yo‘l  tarmog‘ini 

takomillashishini,  O‘zbekistonda  yo‘l  xo‘jaligini  rivojlanishining  asosiy  bosqichlarini, 

O‘zbekiston  Respublikasi  avtomobil  yo‘llarining  rivojlanish  dinamikasini,  O‘zbek  milliy 

avtomagistrallarini,  O‘zbekistonda  yo‘l  qurilishining  istiqbollarini,  yo‘l  ilmining  tarixini, 

ilmiy maktab va yo‘nalishlar asoschilari va rahbarlarini, temir yo‘l tarmoqlarini rejalashtirish, 

temir yo‘ldagi qurilmalar, shaharlarni rejalashtirish, avtomobil yo‘lini jihozlash, qatnov qismi 

va  yo‘l  cheti  kengligini,  yo‘l  ko‘ndalang  kesimining  ko‘tarmada,  uymada  va  tog‘  yon 

bag‘rida joylashishini, yo‘lning egri bo‘lagida avtomobil harakatiga ta’sir qiluvchi kuchlarni, 

yo‘ldagi  ko‘rinish  masofasini  ta’minlashni,  yo‘l  to‘shamasi  qatlamlarini  qurishda 

ishlatiladigan materiallarni bilishi va ulardan foydalana olishi; 

-avtomobil  yo‘llarining  rivojlanish  tarixini,  undagi  jarayon  va  hodisalarni,  respublika 

yo‘l  tarmog‘ining  shakllanish  bosqichlarini,  yo‘llarni  loyihalashva  qurish  uslublarini 

rivojlanishni  tahlil  qilish,  respublikada  olib  borilayotgan  yo‘l  siyosati,  shaharlarda  transport 

qatnovini  tashkil  qilishning  asosiy  xususiyatlari,  aloqa  yo‘llari  va  ularning  elementlari 

bo‘yicha ko‘nikmalariga ega bo‘lishi kerak.