Toshkent davlat texnika universiteti muxandislik texnologiyalari fakulteti sanoat iqtisodiyoti va menejmenti kafedrasi

Davlatga xos belgilar va funkstiyalari
Davlat o’zining tashkil etilishi, maqsad va vazifalari bo’yicha ibtidoiyjamiyatdagi oqsoqollar, urug’ va qabila boshliqlari hamda diniy hokimiyatsohiblariga tegishli bo’lgan ijtimoiy hokimiyatdan ajralib turadiganbelgilariga ega. Bular:
Davlat paydo bo’lgan jamiyatda fuqarolar davlat chegaralari doirasida ma’lum hududga birlashadilar.
Davlatilk jamiyatdan hududiy tashkil topishi bilan farq qilardi. Hududiy tuzilishning birinchi bosqichi shahar edi.Shahar odamlarini qarindoshlik asosida emas, balki ma’lum hududga ko’ra birlashtirgan. Davlat jamiyatini boshqarish uchun jilvoni o’z qo’liga olishi bilan xarakterlanadi. Davlatjamiyatda urug’lar, halqlar, millatlar, sinflar o’rtasidamavjud bo’lgan ijtimoiy tengsizlikni murosaga keltirish, jamiyatni yagona tuzum sifatida saqlab, idora qilish uchun xizmat qilish sifatida vujudga kelgan.
O’ziga xos ommaviy hokimiyat –davlat hokimiyatining paydo bo’lishi, ya’ni maxsus bilim vamahoratga ega bo’lgan boshqaruvchilar qatlami yuzaga keladi.Davlat apparati dastlabki bosqichlardayoq keng tarmoqlimurakkab tizimga ega edi. U o’zini saqlash va faoliyat ko’rsatishuchun ma’lum manbalarga muhtojlik sezgan. Bunday manbalarsoliqlar, yig’imlar va boshqa tushumlar edi. Davlat asosidatug’ilgan har qanday jamiyat samarali boshqarishga muhtojbo’lib, uning keyingi rivojlanishi shunday boshqarishniizlash bilan bog’liqdir.Davlat o’z vazifalarini bajarish uchun odamlarning bajarish uchunodamlarning alohida qatlami-davlat apparatiga ega bo’lgan. Bu muayyanhokimiyatga ega bo’lgan, ya’ni zaruriyat tug’ilganda majburlash, zo’ravonlikyordamida aholining boshqa tabaqalarini o’z erkiga bo’ysundirish, u yoki bumanfaatlarni ta’minlovchi kishilar guruhi bo’lgan. Buning uchun o’ziga xosdavlat institutlari-sudlar, turmalar, polistiya, armiya paydo bo’lgan. Ularmajburlashga moslashtirilgan organlar edi.
Davlatga xos belgilarquydagilardan iborat.
Soliqlarning mavjudligi. Soliq - davlatning aholidandavlat apparatini saqlash hamda aholining kam ta’minlangan qismigayordam berish uchun zarur bo’lgan moddiy mablag’larning undiribolinishidir.