Тошкент давлат техника университети энергетика факултети

3. Печнинг умумий схемаси.
Саноат печлари умуман олганда 1-расмда кўрсатилганидек қуйидаги асосий элементлардан ташкил топган.

1- расм. Печнинг умумий схемаси.
1- ёқиш қурилмаси; 2 - ишчи бўшлиқ; 3 - регенератив қурилма; 4 - қозон утилизатор; 5- тутун сўрғич; 6-ҳаво хайдагич.
Ёқиш қурилмасида ёқилғининг кимёвий энергияси физик иссиқ газга айланади, унинг бир қисми металга ишлов бериш учун берилади. Ўтхонада ҳар хил ёқилғи ёқилиши мумкин: газсимон (табиий газ, коксли, генераторли ва бошқалар), суюқ (мазут) ва қаттиқ (тош кўмир, кокс, антрацит, ёғоч ва торф).
Печнинг ишчи бўшлиғида керакли технологик жараён амалга оширилади: (эритиш, ҳар хил жисмларни қиздириш ва бошқалар). Ишчи бўшлиғининг кўриниши ҳар-хил бўлади: камерали, шахтали, тунелли ва бошқалар: Ишчи бўшлиғида тутун гази тўхтовсиз ҳаракатда бўлади. Газнинг ҳаракати иссиқлик алмашув жараёнида катта роль ўйнайди. Ишчи бўшлиғининг размери печнинг унумдорлигига ва унинг ишларида иссиқлик режимига боғлиқ. Ишчи бўшлиғида юқори ҳароратли тутун газини сақлаш учун печнинг деворлари ўтга чидамли ва иссиқлик изоляцияси материаллардан копланади.
Регенератив қурилмада печдан ишчи бўшлиғидан чиқаётган тутун газининг физик иссиқлиги иссиқлик ташувчига айланади ва яна печнинг ишчи бўшлиғига жўнатилади.
Печдан чиқаётган тутун газини иссиқлиги ҳавони ва газсимон ёқилғини ёки ҳавони иситиш ёрдамида регенерация ҳосил бўлади.
Ҳаво ва газсимон ёқилғини қиздириб берилиши ёнилғини ёниш ҳароратини оширади, бу эса печнинг ишчи бўшлиғидан ҳароратининг ошишига олиб келади. Масалан: мартен печида пўлатни ўритиш учун, шу печнинг ишчи бўшлиғида аланга 1800-2000 ⁰С ҳароратда бўлиш керак, унинг учун ҳавони ва газни 1000-1200 ⁰С қиздириш керак.
Ҳаво ва газни қиздириб бериш, печнинг ишлаш тежамлигини оширади, яъни ёнилғини нисбий сарфини камайтиради ва фойдали иш коэффицентини оширади.
Ҳавони ва газсимон ёнилғини қиздириб берадиган қурилма, регенератор ва рекуператор деб аталади.