Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti I. M. Haydarov, M. M. Askarov

Ma’naviyatni shakllantiradigan mezonlar
– inson ongiga ta’sir ko‘rsatadigan, 
uning dunyoqarashi tafakkur tarzini muayyan yo‘nalishga soladigan, o‘zgartiradigan, 
jamiyat, millatga xos ma’naviy, madaniy va moddiy asoslar, an’analar, qadriyatlar, 
meros, turmush tarzi, g‘oyalar va qarashlarni umumlashtiruvchi tushuncha.
Ma’rifat
– ta’lim tarbiya, iqtisodiy, siyosiy, falsafiy, diniy va ma’naviy 
boyliklarning, ularni yanada ko‘paytirib hamda takomillashtirib borish usullarining 
majmui.
Mentalitet – 
(nem. – aql, idrok) Jamiyat, millat, jamoa yoki alohida shaxsning 
tarixiy tarkib topgan tafakkur darajasi. Jamiyat, millat yoki shaxsning mentaliteti 
ularning o‘ziga xos an’analari, rasm-rusumlari, urfodatlari, diniy e’tiqod va irimlarini 
qamrab oladi. 
Millat 
–
 
til, ma’naviyat, milliy o‘zlikni angash ruhiyati, urf-odatlar, an’analar va 
qadriyatlar yagonaligi asosida muayyan hududda yashovchi iqtisodiy aloqalar bilan 
bog‘langan mustaqil sub’ekt sifatida o‘ziga xos moddiy va ma’naviy boyliklarni 
yaratuvchi kishilarningetnik birligidir. 

---

255 
Millatlararo munosabatlar
– birga yoki ayri tarzda yashaydigan har xil 
millatlar o‘rtasida amalga oshadigan turli-tuman shakllardagi aloqalarni anglatuvchi 
tushunchadir. 
Millatlararo totuvlik g‘oyasi
– milliy istiqlol mafkurasining asosiy 
g‘oyalaridan biri bo‘lib, mamlakatimizda istiqomat qilib kelayotgan barcha etnik 
vakillari bilan, avvalambor, o‘zbek millati va Shu bilan birga o‘zlarining o‘rtasida 
ko‘p yillarga mo‘ljallangan ezgulik, ishonchlilik, do‘stonalik, yakdillik, qarindoshlik, 
ma’naviy-axloqiy va mafkuraviy yaqinlik va birdamlik, murosalilik va boshqa 
insoniylik munosabatlari mavjudligini va kelajakda ham u yanada kamol topishini 
ifodalaydi.