O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim vazirligi

Qadimgi fors mixxat yozuvlari

Shiroz shahri yaqinida joylashgan Taxti-Jamshid vayronalarida devorlarga, ustunlarga yozilgan notanish yozuvlar ko‘pchilikning e’tiborini o‘ziga tortar edi. 1621-yilda italyan sayoxatchisi Petro della Valle Taxti-Jamshiddagi yozuvlarni kopirovka qilib, Yevropaga olib ketdi. Bu xatlarning ko‘rinishiga qarab mixxatlar deb atashdi. Fors tilida xahte mixi deb ataladi. X1X asr boshlarigacha mixxat yozuvlarini o‘qishga kalid topilmagan edi. 1802-yilda Grotefend degan olim mixxatni o‘qishga birinchi bor muvaffaq bo‘ldi. Qadimgi fors mixxatlarining deshifrovka qilish eramizdan avvalgi I minginchi yillarning o‘rtalarida mavjud bo‘lgan Eron va unga qo‘shni mamlakatlarning tarixini yoritishga xizmat qiladi. Shuningdek, bu tilshunoslar va tarixchi, geograflar uchun taxminan er.avv. III ming yillik voqealikni ochib berdi. Eron va hind-evropa tillarida yozilgan eng qadimgi yodgorliklar bilan fanni boyitdi.

Qadimgi fors tilining mixxat yozuvi uslubiy jihatdan sillabiydir. Bu yozuvning alohida belgilari goh unli tovushlarni ( ) goh undosh va unli tovushlarning birikmasini ( ) yoki faqat undosh tovushni ( )ni ifodalagan.