Toshkent davlat sharqshunoslik instituti xorijiy mamlakatlar iqtisodi va mamlakatshunoslik

 

 

 

 

 

 

 

 

---

- 57 - 

 

3.1.3.Diagramma. 

Mamlakatlarning tashqi qarzlari (YaIMisiga nisbadan % da)

34

 

 

Yaponiya  hukumati  iqtisodiyotni  tiklash,  jahon  iqtisodiyotidagi  mavqeini 

ko’tarish  maqsadida  global  iqtisodiy  strategiya  va  yangi  iqtisodiy  o’sish 

strategiyasini  qabul qildi.  Ushbu  strategiyaning  muallifi  so’nggi  40  yil  davomida 

Yaponiya dunyoning ikkinchi iqtisodiyoti bo’lib kelganligi tez orada bu mavqeini 

yo’qotishini ko’zda tutgan. 

Ushbu  strategiya  “Yaponiya  dunyoning  yetakchi  va  kuchli  iqtisodiyoti 

mavqeini saqlab qolish uchun nima qilish kerak?”, degan savolga javob berilgan. 

Buning uchun quyidagi maqsadlar qo’yilgan:  

I. 

Yangi iqtisodiy o’sish maqsadlariga erishish; 

1. 

Aholi  soni  qisqarayotgan  sharoitda  iqtisodiy  o’sish.  Bunda  urg’u  mehnat 

unumdorligi o’sishiga ilmiy tadqiqot tajriba konstruktorlik ishlarini kuchaytirishga, 

yuqori samaraga ega bo’lgan tarmoqlarni rivojlantirishga qaratishga berilgan. 

2. 

Innovatsiya va talab omad spirali. Bunda innovatsiyalar talabni kengaytirishi, 

o’z  navbatida  kengaygan  talab,  innovatsiyalarni  rag’batlantirishi  ko’zda  tutilgan. 

                                                           

34

 http://www.tradingeconomics.com/japan/government-debt-to-gdp 

   Yaponiya  

       AQSH 

    Fransiya 

   Buyuk B. 

      Kanada  

Germaniya 

        Indiya 

         Xitoy 

  Avstraliya 

---

- 58 - 

 

Bu  yerda  ikkita  spiral  ahamiyati  ko’rsatib  o’tilgan  ya’ni  Yaponiyadagi 

innovatsiyalarni  o’sishi  Sharqiy  Osiyoda  ularga  bo’lgan  talabning  ortishiga  olib 

keladi. Keyingi bosqichda bu mamlakatlarning o’zida innovatsiyalar rivojlanadi. 

3. 

Islohotlarni  amalga  oshirish  natijasida  yaqin  kelajakni  ta’minlash.  Unga 

ko’ra Yaponiya dunyoning innovatsiyalar markaziga aylanishi kerak. Uning aholisi 

esa mamlakatning eng asosiy boyligidir.  

II. 

Yaponiyaning  xalqaro  raqobatbardoshligini  ta’minlash.  Buning  uchun 

quyidagilar amalga oshirilishi kerak: 

1. 

Yaponiya  –  Osiyo    mamlakatlari  hamkorligining  omad  spirali.  Bunda 

Yaponiya Osiyo mamlakatlari iqtisodiy rivojlanishiga o’zining hissasini qo’shadi:  

      -o’zaro kooperatsiyani ko’paytirish; 

    -investitsiyalar kiritish; 

     -kapitallar harakatchanligni oshirish; 

2.  Innovatsiyalarni  global  markaziga  aylanish.  Buning  uchun  dunyoda 

yetakchilikni  ta’minlovchi  yangi  tarmoqlarni  yaratish,  yangi  materiallar  ishlab 

chiqarish.  

3. Yaponiyaga bevosita invetitsiyalarni kengaytirish. Ichki talabga bog’liq bo’lgan 

sohalarga yordam ko’rsatish.  

III.    Informatsion  texnologiyalar  vositasida  ishlab  chiqarish  samaradorligini 

oshirish. 

IV.  Mintaqaviy  iqtisodiyot  rivojlanishini  va  kichik  o’rta  biznesni  qo’llab 

quvvatlash va rag’batlantirish.  

Yaponiya  –  yuqori  darajada  rivojlangan  va  mustaxkam  tashqi  iqtisodiy 

aloqalarga  ega  bo’lgan  mamalakat.  Ammo,  shunga  qaramasdan    inqiroz  uning 

iqtisodiyotiga qattiq ta’sir ko’rsatdi. Shunday bo’lsada, xatto tushush davrida ham 

mamlakatning  olib  brogan  chora  tadbirlari,  inqirozga  qarshi  ishlab  chiqilgan 

strategiyalar,  iqtisodiy  salohiyati  uning  jahon  arenasida  o’zining  yetakchi  o’rnini 

saqlab qolish imkoniyatini beradi. 

 

---

- 59 -