Toshkent davlat sharqshunoslik instituti xorijiy mamlakatlar iqtisodi va mamlakatshunoslik


Yaponiya tashqi savdo aylanmasi o’zgarishi tahlili



Download 1,77 Mb.
Pdf ko'rish
bet22/45
Sana31.12.2021
Hajmi1,77 Mb.
#244756
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   45
Bog'liq
globallashuv sharoitida yaponiya tashqi iqtisodiy aloqalarining oziga xos jihatlari

2.2. Yaponiya tashqi savdo aylanmasi o’zgarishi tahlili 

Yaponiya  yuqori  darajada  rivojlangan  mamlakat  bo’lib,  postagrar-

sanoatlashgan  davlat  hisoblanadi.  Avtomobil,  kema,  maishiy  texnika,  sanoat 

robotlari,  dastgohlar  ishlab  chiqarish  va  baliq  ovlash  bo’yicha  dunyoda  yetakchi 

o’rinda turadi. Yaponiya deyarli butun dunyo mamlakatlari bilan savdo sotiq qiladi. 

Dunyo  mamlakatlari  ichida  iqtisodiy  jihatdan  namunali  tajribaga  ega  bo’lgan 

davlatlardan biri bu Yaponiyadir.  Yaponiyaning “Iqtisodiy mo’jiza”sini  “G’arbga 

yetib  olish”  degan  shiori  va  rivojlangan  mamlakatlarning  ilmiy-texnikaviy  va 

xo’jalik  yuritish  bilim  va  tajribalarini  o’zlashtirish  asosidagi  iqitisodiy  siyosat 

oqibati sifatida ko’rib chiqish mumkin. G’arb tadqiqodchilari, Yponiya tajribasini 

o’rganib mamlakat iqtisodiyotining o’ziga xosligi va boshqalardan ajralib turishini 

alohida  ta’kidlab  o’rtishadi.  Sanoatning  yuqori  darajalarda  o’sishi,  iqtisodiyotni 

yapon 

uslubida 



boshqarishning 

xususiyatlari, 

krizis 

sharoitlarida 

tez 

moslashuvchanlik , uning moslashuvchanligi bu mamlakatning o’ziga xosligi bilan 



asoslanadi.  Bunga    yaqqol  dalil  sifatida,  misol  uchun,  sanoati  rivojlangan 

mamlakatlar  orasida    xom-ashyo  va  yoqilg’i  bilan  ta’minlanganlik  darajasi  eng 

past  va  mamlakat  butunlay  ko’p  turdagi  mineral  va  qishloq  xo’jaligi  xom-



- 38 - 

 

ashyolarining    importiga  bog’langanligini  keltirishimiz  mumkin.  Aynan  tabiiy 



resurslarga 

kambag’allik 

darajasi 

xalqaro 


savdoni 

rivojlantirishning  

rag’batlantiruvchi  omil  bo’ldi.  Tabiiy  resurslarga  kambag’al  bo’lgan  mamlakat 

jahon  iqtisodiyotiga    g’oyat  muvafaqqiyatli  kirib  keldi.  Avval  Yaponiya  jahonda 

qayta  ishlash  sanoati  markaziga  aylandi,  keyinchalik  ilmiy-texnik  sohalar 

rivojlandi. Bugungi kunda Yaponiya  zamonaviy iqtisodiyotning katta ahamiyatga 

ega  savdo  mamlakatlarining  biridir.  Yaponiya  iqtisodiyoti  yoqilg’i  energiyasi  va 

sanoat  xomashyosini  import  qilish  bilan  bog’liq.  Bugungi  kunda  import  tarkibi 

sezilarli  darajada  o’zgargan:  xomashyo  maxsulotlarini  emas,  balki  tayyor 

maxsulotlarni  olib  kirish  birinchi  o’ringa  qo’yilgan.  Yaponiya  uchun  uning 

shakllanishining  barcha  bosqichlarida  savdo  balansining  saldosi  ijobiy 

bo’lganligini  ham  alohida  takidlab  o’tish  lozim.  Ammo  ko’p  yillar  davomida 

mamlakat  iqtisodiyatiga  mablag’lar  oqimini  ta’minlab  turgan  Yaponiya  tashqi 

savdosi pasayishga moyilligi kuzatilmoqda.   

Yaponiya iqtisodiyoti raqobatbardosh davlat yaratish va rivojlantirish uchun  

yordam  beradigan  tashqi  iqtisodiy  aloqalar  qurishga  yo’naltirilgan.  Yaponiya 

iqtisodi  uchun  tashqi  savdoga  ixtisoslashuv  harakterlidir.    Savdo  aylanmasi 

hajmining kattaligiga qaramasdan axoli jon boshiga to’g’ri keladigan tashqi savdo 

ko’rsatkichini

  (


2010  y.  –  12189,37

 

AQSH  dollari



)

  baland  deb  aytib  bo’lmaydi 

chunki axoli soni bo’yicha Yaponiya dunyoda o’ninchi o’rinni egallaydi.  

Tabiiy  resurslardan  mahrum  bo’lgan  mamlakat  uchun  tashqi  savdo  hayotiy 

muhim  ahamiyat  kasb  etadi.  Eksport  masshtabi  import  uchun  zarur  valyuta 

jamg’arishga  kerak  mablag’  darajasidan  ancha  oshadi.  Boshqa  davlatlarga 

sotiladigan 98,6% tayyor maxsulotlarga to’g’ri keladi, ulardan 74,1% - avtomobil  

va  uskunalarga  to’g’ri  keladi.  Tashqi  savdo  aylanmasi  bo’yicha  u  2009-

yilda(1006,9mlrd.  AQSH  dollari)  faqat  AQSH,  GFR  va  Xitoyga  joy  bo’shatib 

turibdi.  

 

 

 




- 39 - 

 


Download 1,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   45




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish