Toshkent davlat sharqshunoslik instituti ―Sharq tillarini o‗qitish metodikasi va pedagogika‖ kafedrasi

«Texnologiya» – yunoncha «teche» so‗zidan olingan bo‗lib, maxorat, san‘at va «logos» 
– so‗z, ta‘limot ma‘nosini anglatadi.  
Gumanitar  texnologiyalar  safiga  kiruvchi  «Pedagogik  texnologiya»  tushunchasining 
mazmunini 
aniqlaymiz. 
Bizning 
fikrimizcha, 
ushbu 
keng 
ishlatiladigan 
so‗zlar 
birikmasiinglizcha «en educational technology», ya‘ni «Ta’lim texnologiyasi» ifodasini noaniq 
tarjima qilishdan kelib chiqqan. Xorijdagidan farqli o‗laroq, o‗zimizning pedagogik nazariya va 
amaliyotimizda,  xususan,  shaxsni  shakllantirish,  sifatlari  va  xususiyatlarini  rivojlantiruvchi 
texnologiyalardan  foydalanuvchi  tarbiyaviy  jarayon  va  o‗rgatuvchi  xamda  didaktik 

---

texnologiyalarni  amalga  oshiruvchi  ta‘lim  jarayoni  farqlanadi.  Shu  bilan  bog‗liq  xolda, 
bizningcha,  tarjimon  «Pedagogik  texnologiya»  atamasini  ancha  keng  ma‘noda  ishlatgan  xolda 
gumanitar,  ta‘lim  texnologiyalarini,  texnik  va  ishlab  chiqarish  texnologiyalaridan  farqini 
ko‗rsatib bergan.  
Aynan o‗xshashligi bo‗yicha «Texnik texnologiya» va undan kelib chiqadigan atamalarni 
aniqlashda, biz quyidagi tushunchalarniishlatamiz: 
-pedagogik  texnologiya  –  o‗quv  jarayonini  texnologiyalashtirishni  butunligicha 
aniqlovchi tizimli kategoriya. Texnologiyalarni barcha, boshqa tushunchalarini belgilash uchun, 
sinonim sifatida - ta‘lim texnologiyasi, o‗qitish texnologiyasi kabilarniishlatish mumkin.  
-o‗qitish texnologiyasi - birinchidan, pedagogik texnologiyani jarayonli-xarakat aspektini 
anglatadi.  Bu,  ta‘lim  jarayonini  o‗zgaruvchan  sharoitlarda,  ajratilgan  vaqt  davomida 
istiqbollashtirilgan  natijalariga  kafolatli  erishishga  va  aniq  ta‘lim-tarbiya  jarayonlarini  amalga 
oshirishniinstrumental  ta‘minlovchi,  usul  va  vositalar  (texnologik  operatsiyalar)  ning  tartibli 
birligini  o‗zida  mujassamlashtirgan  ta‘lim  modeliniishlab  chiqish  va  amalga  oshirishning 
texnologik 
jarayoni: 
ikkinchidan, 
pedagogik 
texnologiyaning 
jarayonli-bayonli 
aspektiniifodalaydi.  Bu  maqsadni  amalga  oshirish  va  istiqbolda  belgilangan  natijalarga  erishish 
bo‗yicha pedagogik xamda o‗quv faoliyati loyixasini bajarishning bayonidir (texnologik xarita).  
-ta‘lim  texnologiyasi  -  pedagogik  texnologiyaning  ilmiy  aspektini  belgilash  uchun 
ishlatiladi.  Bu  «texnik  va  inson  resurslarini  xamda  ularni,  o‗z  oldiga  ta‘lim  shakllarini 
optimallashtirish  vazifasini  qo‗yuvchi  xamkorligini  xisobga  olgan  xolda  dars  berish  va 
bilimlarni  o‗zlashtirishning  barcha  jarayonlarini  yaratish,  qo‗llash  va  belgilashning  tizimli 
usuli»dir.