O‘zbek grammatistlari fe’llarni 10 ta bobga ajratib o‘rganadi, ushbu 10 ta bobga asosiy o‘zak qilib 1-bob fe’li olingan. Arab manbalariga ko‘ra esa, ular المجرد va المزيد sifatida berilgan. Jadvaldagi taqsimot shunga ko‘ra amalga oshirilgan.
Maziyd fe’llar 157 ta, mujarrad fe’llar 237 tani tashkil qiladi.
2.2 Asarda qo‘llanilgan zaif fe’llar va ularning statistik, morfologik va semantik tahlili
Asarda qo‘llanilgan illatli fe’llarning tasnifi va ularning jadvali
مثال
أجوف
ناقص
استيقظ
كان
انتهى
حكاية أبونا علي
يزداد
بقي
يقع
عاشت
مضى
يضع
كان
يكفي
يجد
قال
تغلي
لم يصل
تناول
لم يدرِ
اتّفق
تحيل
أغفى
يقع
كانت
ينجو
فاتجهتُ
تقوم
طغى
أقع
تعيد
رأى
حكاية جريرة العدل
قالت
مضى
يجب
أعاد
بكى
أوضح
قال
رأى
أوقفتْني
عاد
يبكي
يجب
يكاد
رأى
وقفتْ
كانت
بكى
يجب
استكان
يسمي
وافقتْني
كان
رأى
سأوجهه
كان
يحشونها
وطدتُ
يثير
يختفي
تستوعب
يخوض
تعلو
وعدت
تحوم
وقف
وعدت
يحاول
حكاية أبونا علي
لم أجدْ
تحيل
نلهو
أتوغل
تحوم
يتدلى
تواصل
شوهت
تراه
حولت
يرتدي
لم تكن
يخفى
يموتون
تتخلى
يعيش
فأرى
صاح
تهوي
كانت
لوّى
تكاد
عزيتُ
يتفوق
تنطوي
قام
أتاه
كان
كفى
Arab tilida fe’llar o’zbek tilidagi kabi tasniflanmaydi, jadvaldagi fe’llarni ko’zdan kechirsak biz olgan hikoyalar to’plamida noqis fe’llar kam iste’molda. الإنذار الممزق hikoyasida noqis fe’llardan faqat bittasi ishlatilgan. Noqis fe’llar جريرة العدل hikoyasida nisbatan ko’p qo’llanilgan.
قام
التقيتُ
يلوّح
قضيتُ
زاد
فنلهو
أراد
نلتقي
يقوم
مضى
أراد
نلبّي
أراد
لنرضى
لم تكن
نقضي
حكاية أبونا علي
فتسري
يثير
مضينا
يكاد
فرأينا
يثير
حكاية جريرة العدل
أحوّل
أدري
يدير
أنوي
يتطاير
اعتراني
يريد
أبتْ
يضايقني
أطوي
قلتُ
أتغاضي
يكاد
تنطوي
فأتخيل
تسري
نعود
يغطي
يطول
أداري
يدور
اهتديتُ
تجوس
رجوتُها
سرنا
يدري
ساورني
أمسى
يجود
رأيتها
أريد
حاذيتها
يكاد
تخفي
يثير
أعني
حكاية جريرة العدل
يعلو
أقود
أقسي
لاح
أرى
يزاولون
تختفي
يشوبه
تحميها
فأردت
بقيت
أصوب
يترامى
لم تزل
بقي
أرادت
تفانيتُ
عادت
بقي
عدت
تحتمي
تصايحت
أشكوهم
أكانتْ
يتغاضى
عدت
يحميني
حاولت
ضيقت
Asardagi to‘g‘riga o‘xshash fe’llar 25 tani tashkil qilib, noqis fe’llar 80 tani tashkil qiladi, illatli fe’llardan eng ko‘p ishlatilgani bo‘sh fe’llar bo‘lib, ularning adadi 116 taga yetadi.
Noto‘g‘ri fe’llarni semantik guruhlarga bo‘linishi