Toshkent davlat sharqshunoslik instituti sharq filologiyasi fakulteti

 

 

---

21 

 

XULOSA 

Xulosa  o‘rnida  shuni  aytmoqchimizki,  kichkina  tadqiqotimiz  natijasida 

Afg‘onistonning  zamonaviy  dariy  tili  prozasi  hamda  she’riyatining  rivoj  topib 

borayotganligining guvohi bo‘ldik.  

Afg‘onistonning  dariyzabon  badiiy  nasriy  turi  boy  mumtoz  merosga  ega, 

hozirgi  paytgacha,  u  o‘ziga  yaqin  qo‘shni  xalqlarning  madaniyati  ta’sirida  boyib 

kelgan va kelmoqda. O‘z navbatida adabiyotiga ham ta’sir ko‘rsatmoqda. 

Afg‘oniston 

mustaqillikka 

erishgandan 

so‘ng, 

badiiy 

adabiyotni 

rivojlantirish  masalasi  ko‘ndalang  qo‘yildi.  Mustaqillikning  birinchi  o‘n  yilida 

millatlararo  aloqalarning  mustahkamlanishi  va  boshqa  adabiyotlarning  ta’siri 

vositasida  milliy  adabiyot  rivojlanishi  jarayoniga  sezilarli  turtki  berildi.  O‘zga 

xalqlarning  tarjima  etilgan  asarlari  bilan  tanishish  afg‘on  yozuvchilariga  ijobiy 

ta’sir ko‘rsatdi. 

Jahon adabiyoti so‘z ustalarining tajribasiga tayanib va o‘z adabiyotlarining 

traditsiyalariga  ijodiy  yondashib,  Afg‘onistonning  dariyzabon  yozuvchilari  eski 

badiiy  shakillardan  yangilariga  o‘tdilar,  ya’ni  mumtoz  turlar  o‘rnini  zamonaviy 

yo‘nalishlar egalladi. 

Afg‘on yozuvchilari ham XX asrning 30-yillaridan boshlab hikoya, qissa va 

roman kabi turlarda ijod qila boshladilar.  

Hozirgi  dariyzabon  nasrini  tadqiq  etar  ekanmiz,  uning  sifat  darajasi  oshib 

borgani 

ko‘zga  tashlanadi. 

yozuvchilarning 

muammolarni  tahlil 

qilish 

chuqurlashganini,  shaxsning  o‘rab  turgan  muhit  bilan  o‘zaro  aloqasi  ko‘rsatila 

boshlanganini, hamda asosiy qarama-qarshi sinflararo munosabatlar tasvirlanganini 

kuzatamiz. 

Endilikda  afg‘on  yozuvchilari  inson  qiyofasini  har  tomonlama,  chuqur  va 

yorqin  tasvirlashga  harakat  qilib,  psixologik  uslubga    ham  murojaat  etdilar,  ular, 

ilgari  kuzatilmagan  holatlar-ichki  hissiyotlarni,  o‘y-xayollarni  berishga  va 

manzaralarni ko‘rsatishga urina boshladilar. 

Afg‘on  adabiyotida  zamonaviy  nasriy  turlar  ko‘lami  juda  keng.  Ammo 

ularning  ichida  hikoyachilik  boshqalariga  nisabtan  kengroq  rivoj  topmoqda. 

---

22 

 

Shuning  uchun  hikoya  xalq  hayotini  osonlik  bilan  aks  ettirgani  sabab  ham  aholi 

o‘rtasida  tez  yoyiladi,  ular  hayotini  aniq  ochib  beradi.  Barchamizga  ma’lumki,  

adabiyotning bosh obrazi bu - inson. Ayol uning yaratuvchisidir. Shularni inobatga 

olgan holda biz aynan zamonaviy dariyzabon adabiyotida ayol obrazini tanladik va 

uning o‘rganilish jarayonini muhim deb topdik.  Jamiyatning qay darajada taraqqiy 

etishi, insonlarning farovonligining barchasi ayol siymosida namoyon bo‘ladi.  

Aynan  dariyzabon  adabiyotida  bu  mavzu  to‘la  tahlil  qilib  o‘rganilmagan. 

Shu sababdan ham bu mavzuni chuqurroq tahlil qilib o‘rganishga qaror qildik.