Toshkent davlat sharqshunoslik instituti iqtisodiyot nazariyasi

1.  O„suvchi  masshtab  samarasi  yoki  musbat  masshtab  samarasi  -  ishlab  chiqarish 
masshtabining  kengayishi  (ishlab  chiqarishda  foydalaniladigan  resurslar  sarfining  o‗sishi) 
su‘atidan  mahsulot  ishlab  chiqarishning  o‗sish  sur‘ati  yuqori.  Masalan,  resurslar  sarfi  100 
foizga  oshsa,  mahsulot  ishlab  chiqarish  sur‘ati  100  foizdan  yuqori  o‗sishga  ega,  ya‘ni  120 
foiz. 

---

 
 
265 
 
2.  O„zgarmas  masshtab  samarasi  –  ishlab  chiqarishda  foydalaniladigan  resurslar 
sarfining o‗sish sur‘ati mahsulot ishlab chiqarishning o‗sish sur‘atiga teng. Masalan, resurslar 
sarfi 100 foizga oshsa, mahsulot ishlab chiqarish ham 100 foizga oshadi. 
3.  Pasayuvchi  masshtab  samarasi  –  resurslar  sarfining  o‗sish  sur‘atidan  mahsulot 
ishlab chiqarishning o‗sish sur‘ati past, ya‘ni resurslar sarfi 100 foizga oshsa, mahsulot ishlab 
chiqarish 80 foizga o‗sadi. 

---

 
 
266