Toshkent davlat sharqshunoslik instituti iqtisodiyot nazariyasi

Unumdorlik =  
Ишлаб чиіаришнинг реал µажми
харажатлар
 
Boshqa sharoitlar o‗zgarmay qolganda bir ishchi hisobiga ko‗proq miqdorda mashina 
va uskunalardan foydalanish, ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirish; ancha bilimli 
va malakali ishchi kuchini qo‗llash kabi omillarning o‗zaro ta‘siri unumdorlikning o‗sishi va 
yalpi  taklifning  oshishiga  olib  keladi.  Qisqacha  qilib  aytganda,  mahsulot  birligiga  xarajatlar 
kamayganda  unumdorlikning  oshishi  yalpi  taklifning  oshishiga,  aksincha,  unumdorlikning 
kamayishi natijasida mahsulot birligiga xarajatlarning ko‗payishi yalpi taklifning qisqarishiga 
olib keladi. 
3.  Huquqiy  normalarning  o‗zgarishi.  Korxonalar  o‗z  faoliyatida  amal  qiladigan 
huquqiy  normalarning  o‗zgarishi,  mahsulot  birligi  to‗g‗ri  keladigan  xarajatlarni  va  yalpi 
taklifni o‗zgartirishi mumkin.  
Xuquqiy normalar o‗zgarishining ikki turi mavjud.         
a) soliq va subsidiyalarning o‗zgarishi,  
b) davlat tomonidan tartibga solish xarakteri va usullarining o‗zgarishi. 
Korxonalardan  olinadigan  soliklar  (kuchilgan  kiymat  soligi,  ish  xaki  fondidan 
olinadigan soliklar)ning kupayishi maxsulot birligiga xarajatlarni kupaytirishi va yalpi taklifni 
kiskartirishi  mumkin.  Korxonaga  davlat  tomonidan  beriladigan  subsidiyalarning  ortishi  yoki 
soliq yukining kamayishi ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytiradi va  yalpi taklifni oshiradi. 
Davlat  tomonidan  tartibga  solish  xarakteri  va  usullarining  o‗zgarishi  ham  ko‗p  xollarda 
mahsulot birligiga ishlab chiqarish xarajatlarini va shu orqali yalpi taklifni o‗zgartiradi.