Toshkent davlat pedagogika universiteti: islomova dildora

ijtimoiy texnologiyalar turlari

Qo’llanishi sohasi Ob’ektlar Hal qilinayotgan vazifalar xarakteri Metodlarni o’zlashtirish sohasi ijtimoiy ish yo’nalishlari

Global Universal Mintaqaviy Guruh Jamoa Individual Tashkiliy Informatsion Innovatsion ijtimoiy modellashtirish ijtimoiy bashorat berish Sitsial-tibbiy Ijtimoiypsixologik ijtimoiy pedagogik ijtimoiy pedagogik profilaktika ijtimoiy pedagogik qo’llab-quvvatlash ijtimoiy rivojlanishi vaziyatini ijtimoiy pedagogik to’g’irlash Bolalikni ijtimoiy himoyasi Bolalar va o’smirlarning ijtimoiy pedagogik reabilitatsiyasi ijtimoiy tashhiz qo’yish Ijtimoiyprofilaktika Ijtimoiynazorat Ijtimoiyreabilitatsiya Ijtimoiyadaptatsiya Ijtimoiypatronaj Ijtimoiyta’minot Ijtimoiyterapiya Ijtimoiymaslahat berish

ijtimoiy pedagogik texnologiyasini qo’llashning misoli sifatida muammoni o’smir bilan ishlash texnologiyasini keltirsak bo’ladi.

Maslahatga tayyorgarlik	Aloqa o’rnatish	Vaziyatni o’rganish	Maqsad qo’yish	Hal qilishni izlash	Xulosa
Professional pozitsiyani ishlab chiqish, ichki diolog-konsultatsiyaga ko’ndirish, o’smirlar bilan ishlayotgan psixologlar talablarini tahlil qilish	Ishonchli munosabat, qo’llab-quvvatlash, in’iko, sinonim savollar, rezyume (umumlashtirilgan savol), mavzuni o’zgartirish, o’zgaruvchan savollar, mijoz hissiyotlarini tushunish, mijoz va psixolog xis-tuyg’ularining verballashuvi, holatlar tavsifi. Metafora	Nima? Qiyinchiliklar va ularning sabablarini tahlil qilish. Qanday? a) tahlilning informatsion-kognitiv parametrlari b) motivatsion parametrlari v) operatsion (malaka, qobiliyatlar) g) emotsional energetik (his-tuyg’u, temperament) d) xarakter va xulq-atvor jihatlari	Sen nimaga erishmoqchisan? Sen nimani olmoqchisan? Bu senga nima uchun kerak? Sen o’zingni kelajakda qanday his qilishni xohlaysan? kabi savollarni berish. Maqsadni shakllantirish: reallik, jalb etishlik, aniqlik, tekshirish	Axborot berish, onologiya metodi, mantiqiy asoslash. Aniq istak. Parodoksal instruksiya. Emotsional zararlanish. Relaksatsiya. Vaziyat tahlili. Ichki muzokaralar. SHaxsiy tarix trans formatsiyasi. Ijtimoiy muammolar. Maqsadga intilish. Rolli ijro. Ijobiy kayfiyat.	Savol: bizda qanday o’zgarishlar bo’ldi? Mijoz tomonidan natijalar sarhisobi, o’zgarishlarni parametrlari ga qarab tahlil qilish inson nimaga erishmoqchi, u qanday munosabatda bo’ladi (keskinlik darajasining o’zgarishi, energiya paydo bo’lishi). U nima biladi? (tasavvur, fikr, o’zgarishi)

Keng tarqalgan va effektiv ijtimoiy pedagogik texnologiyalardan biri trening hisoblanadi.

ijtimoiy pedagogik trening-jamoaviy ish olib borishning faol metodlariga asoslangan pedagogik ta’sirdir. Bu tashkillashtirilgan muloqatning maxsus turi bo’lib, uning davomida shaxs rivojlanishishi, kommunikativ malakalar paydo bo’lishi, psixologik yordam ko’rsatish masalalari hal qilinadi.
Mashg’ulotlar davomida o’smirlarda ichki qurilmalar almashuvi sodir bo’ladi, bilimlar kengayadi, o’ziga va atrofdagilarga ijobiy munosabat tajribasi shakllanadi.
Trening mashg’ulotlari paytida har bir o’smirga g’amxo’rlik ko’rsatiladi. U boshqalarning yordamiga tayanishi mumkin. SHuning uchun turli muomala stillarini sinab ko’rishi, odamlararo ishonishni o’rganishi, avval unga xos bo’lmagan kammunikativ malaka va ko’nikmalarni o’zlashtirishga qodir. Bu mashg’ulotlar jamiyatda yanada faol hayotga tayyorlaydi. ijtimoiy pedagogik trening guruhining vazifasi har bir ishtirokchiga o’zini individual vositalar bilan namoyon qilishga yordam berishdir. Biroq buning uchun o’z-o’zini anglab olishi lozim.
SHaxs o’z-o’zini tarbiyalashni quyidagi yo’nalishlar bo’yicha amalga oshiradi:

1. 
   o’z “men”ini boshqalar bilan qiyoslash orqali qabul qilish, ya’ni inson boshqalar chetdan kuzatish qulayligi uchun bundan foydalanadi. Bu esa o’zini guruhning boshqa a’zolari bilan qiyoslashga ajoyib imkoniyat yaratadi.
   
2. 
   O’zini boshqalarning qabul qilishlari orqali qabul qilish, ya’ni atrofdagilar berayotgan ma’lumotlarni qayta munosabat asosida ishlatish. Bu atrofdoshlarning so’zlari, xis-tuyg’ulari, xulq-atvor reaksiyalari orqali o’ziga bo’lgan munosabatini bilib olishga yordam beradi.
   
3. 
   O’zini faoliyat natijasi orqali qabul qilish, ya’ni inson nima qilganiga baho berish. O’z-o’zini baholashning bu usuli o’z imkoniyatlari haqidagi fikrni mustahkamlaydi.
   
4. 
   O’zini tashqi qiyofa bahosi orqali qabul qilish.
   

SHaxsning rivojlanishiga imkon yaratuvchi trening maqsadlari:
a) ishtirokchilarning ijtimoiy masuliyatini oshirish, ularning boshqalar bilan faol munosabatga kirishish qobiliyatini o’stirish.
b) o’smirlarning faol ijtimoiy pozitsiyasini shakllantirish va o’z hayotlarida o’zgarish sodir eta olish qobiliyatinirivojlantirish.
v) psixologik madaniy darajasini ko’tarish.
Treningning asosiy tamoyillari:

1. 
   Ishtirokchilarning o’zaro hurmati va ishonchiga asoslangan to’laqonli shaxslararo muomala.
   
2. 
   Doimiy qayta aloqa, ya’ni ishtirokchi boshqa ishtirokchilar xatti-harakatlariga baho beruvchi ma’lumotlarni olishi.
   
3. 
   O’z-o’ziga tashhiz qo’yish .
   
4. 
   Rivojlanishning optimallashuvi.
   
5. 
   Aqliy va emotsional sohalarning uyg’unlashuvi.
   
6. 
   Trening va uning alohida mashg’ulotlarida ixtiyoriy qatnashish.
   
7. 
   Guruh dinamikasiga yordam beruvchi guruhning doimiy tarkibi.
   
8. 
   YAkkalik.
   
9. 
   Mikroguruhlarda ishlash imkonini beruvchi erkin hudud.
   

Texnologiyalarni ijtimoiy pedagogik faoliyatiga joriy qilish mablag’ni iqtisod qilish ijtimoiy pedagogik faoliyatni ilmiy asosda tashkil qilishni ta’minlaydi, ijtimoiypedagog oldida turgan vazifalarni hal qilishning effektivligiga yordam beradi. Ijtimoiypedagog texnologiyalar ijtimoiypedagogning keng ko’lamdagi vazifalari-tashhiz qo’yish, ijtimoiy profilaktika, ijtimoiy adaptatsiya va ijtimoiy reabilitatsiyani yechishga yordam beradi.