|
TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI
2020/2(23
)
“Ota-ona nazorati” dasturi ishlab chiqildi. Bundan tashqari, bolalarga dastlabki matematik
bilimlar berishga mo‘ljallangan 20 ta intellektual komyuter o‘yinlari ishlab chiqilib, “Ota-ona
nazorati” dasturiga biriktirilib, yaxlit majmua holatiga keltirildi. Bu intellektual o‘yinlar maktabgacha
taʼlim yoshidagi bolalarni maktab taʼlimiga tayyorlash bo‘yicha davlat dasturlari va amaldagi
metodika asosida ishlab chiqilgan. U o‘z ichiga predmetlarni rangiga ko‘ra taqqoslash, guruhlarga
ajratish, guruhdan ajratib olishdan tortib, toki ko‘paytirish jadvalini yodlash ko‘nikma va malakalarni
shakllantirishga oid intellektual o‘yinlarni o‘z ichiga oladi. O‘yinlarning intellektualligi o‘yinlar va
o‘yinlar bosqichlarining qatʼiy ketma-ketlikda ochilishi, o‘yinchining o‘yinlar orqali o‘zlashtirish
ko‘rsatkichining muntazam nazorat qilib borilishi va natijalarga mos munosabat bildirilishi
(o‘zlashtirish ko‘rsatkichi 70 %dan tushgan holda o‘yin bosqichi takroran tavsiya etilishi, bu hol bir
necha bor ketma-ket takrorlansa, avvalgi bosqichga qaytarilishi, o‘zlashtirish koʼrsatkichi 70 % dan
ortgandagina navbatdagi bosqich yoki o‘yin ochilishi), o‘yinlar va bosqichlarda mantiqiy
nomutanosibliklarga yo‘l qo‘yilmasligi (masalan, yoki ko‘rinishidagi misollarning berilmasligi)
kabilarda namoyon bo‘ladi
1
.
O‘yinlarning va o‘yin bosqichlarining har biri shu o‘yinlardan ko‘zda tutilgan muayyan bilim,
ko‘nikma va malakalarni shakllantirishning mavjud metodikalarga hamda didaktika tamoyillarga
to‘la asoslangan holda ishlab chiqilgan boʼlib, bola dastlabki matematik bilimlarni ketma-ket,
ortiqcha qiyinchiliklarsiz, o‘qituvchi yoki o‘rgatuvchining ko‘magisiz egallashiga erishilgan.
Majmuaning eng ahamiyatli tomoni shundaki, bu intellektual o‘yinlarning barchasi
foydalanuvchining komyuter bilan muloqotini to‘la nazorat qiluvchi va boshqaruvchi “Ota-ona
dasturi”ga biriktirilganidir.
Bu orqali bolaning komyuter va komyuter o‘yinlariga bo‘lgan qiziqishlaridan pedagogik
maqsad – fundamental fan (xususan, matematika fani) asoslarini egallash yo‘lida foydalanishga
erishishdir. Mazkur “Ota-ona dasturi”ning mavjud shunday nazorat dasturlaridan asosiy farqi
shundaki, bu dastur ekranni yuqorida tavsiflangan 15 ta o‘yinlar bilan qulflash orqali foydalanuvchini
muayyan matematik bilimlarni egallashga “majbur qiladi”. Bu jarayon quyidagicha amalga oshiriladi:
-
foydalanuvchi komyuterni ishga tushirishi bilan unga 15 ta komyuter o‘yinlaridan o‘zining
mavjud matematik bilimlari darajasidagi (yoki navbatdagi) o‘yinning muayyan bosqichi tavsiya
etiladi. Bola bu o‘yin bosqichini maʼlum darajadagi muvaffaqiyat bilan o‘ynamagunicha, ekran qulfi
ochilmaydi. Bola o‘yin bosqichida muvaffaqiyatga erishsa, ekran qulfi ochiladi;
-
ekran qulfi ochilgach, foydalanuvchi dastur taklif etgan qulay, milliy interfeysga ega bo‘lgan
maxsus ish stoli orqali komyuter bilan muloqot qilishi mumkin. Komyuter bilan muloqot qiluvchi
foydalanuvchi maktabgacha taʼlim yoshidagi bola yoki uning ota-onasi bo‘lishi mumkin. Buning
uchun ikki xil rejim o‘rnatilgan: bola rejimi hamda ota-ona rejimi. Ekran qulfi ochilgach, komyuter
avtomatik tarzda bola rejimida ishlaydi va bunda ish stolida joriy etilgan “Matematik o‘yinlar”,
“Boshqa o‘yinlar”, “Multfilmlar”, “Klip va kinolar”, “Rasmlar”, “Hujjatlar” menyulari orqali muloqot
qilish mumkin. Komyuter sozlamalarining bola tomonidan buzilishining oldini olish maqsadida
birdaniga 5 tadan ortiq fayllar bilan ishlash hamda joylashtirilgan fayllarni o‘chirishga ruxsat
berilmaydi;
-
“Boshlash” (pusk) menyusida “O‘chirish”, “Qayta boshlash” hamda “Ota-ona rejimi”
bo‘limlari mavjud. Ota-ona “Ota-ona rejimi” bo‘limidan oʼzining shaxsiy paroli bilan ota-ona rejimiga
o‘tishi va u orqali Windows dasturining standart ish stoli bilan aloqa o‘rnatishi mumkin. Bunda
Windows prinsiplarining saqlanganligi ota-ona uchun farzandining yoshi, qiziqishlari, iqtidori va
intilishlaridan kelib chiqib, yuqoridagi menyularga mos fayllarni qulay tarzda joylashtirish,
mavjudlarini o‘chirish (boshqasiga almashtirish) imkonini beradi;
1
M.Badalov, H. Najmiddinova, O. Jamolov. “Аvtoolam” dasturi uchun Oz.R. Intellektual mulk agentligi guvoxnomasi DGU № 04289, T.
10.03.2017.
40
Do'stlaringiz bilan baham: |
