Тошкент давлат иқтисодиёт университети

3-диаграмма 
2007 йил суюлтирилган газ сотиш* 
Суюлтирилган газ
сум/тонна
тонна
 
*муаллиф томонидан ЎзРТХБ 2007 йил ҳисобот маълумотлари асосида тузилган
 

---

36 
Суюлтирилган газ билан биржа савдолари таҳлили таклиф даражаси ва 
вужудга келаётган биржа котировкалари ўртасида тўғридан-тўғри боғлиқликни 
кўрсатади. Хусусан, биржа бозорида январдан июнгача газ таклифининг ўсиши 
нарх трендининг пасайиш томон йўналишига тўғридан-тўғри таъсир кўрсатди. 
Суюлтирилган газнинг ўртача ўлчанган нархлари, газ таклифи ойига 
ўртача 3,5 минг тонна сезиларли ўсган ҳолда, тоннасига 470-530 минг сўм 
даражасига қайтиши бозорнинг суюлтирилган газ ва бензин чакана нархининг 
бозор нисбатини тенглаштиришга йўналтирилган бозор интилиши билан 
асосланади. 
Биржа бозорида ички бозор учун етарли бўлган суюлтирилган газ 
ҳажмининг сотилиши маҳаллий истеъмолчи учун қулай бўлган нархларни 
қўллаб-қувватлашга имкон берди, бу анъанавий автоёқилғи турлари бозорига 
жиддий ёрдам кўрсатишдан ташқари республикада суюлтирилган газ бозори 
инфратузилмасини ривожлантириш учун объектив рағбатлантирувчи омил ҳам 
ҳисобланди. 
 
Бензин ва дизель ёқилғиси 
Бензин ва дизель ёқилғиси биржа бозори ҳисобот даврида етарли 
даражада мувозанатланган бўлиб қолаверди. 
Бензин биржа бозорининг мувозанатланганлиги унинг нарх динамикаси 
билан тасдиқланади. Хусусан, АИ-80 бензини ўртача ўлчанган нарх 
динамикаси ҳисобот даврида умуман барқарор ривожланишга эга бўлди 
(августдаги нарх ўсиши бензин бошланғич нархининг ўзгариши билан 
изоҳланади). Бунда йил давомида бензиннинг бошланғич ва ўртача ўлчанган 
нархлари ўртасидаги фарқ (нарх ўсиши +10% спрэдида) барқарор равишда 
+8%дан +9,7%гача доирада бўлди, бу биржа бозорида талаб ва таклиф 
мувозанати мавжудлигини кўрсатади.