Тошкент давлат иқтисодиёт университети т. М. Зияев, Ш. Т. Исроилова, Д. Т.ЁҚУб олий таълимнинг

Қисқача хулосалар

Ўзбекистон аҳолиси тез суръатларда ўсиб бораётган, туғилиш даражасининг юқори бўлиши натижасида аҳолиси ёшариб бораётган,
турмуш тарзининг қишлоқ хўжалиги билан боғланганлиги билан ажралиб туради. 1897 йилда ҳозирги Ўзбекистон ҳудудида атиги 3,9 млн. киши яшар эди, яъни ўтган салкам 110 йил мобайнида бу ерда 6,4 баробар (2010 йилга келиб салкам 28 млн. кишигача) кўпайди.
Ҳисоб-китобларга қараганда, республика аҳолиси 2020 йилда 34,4 млн. киши, 2030 йилда – 38,6 млн. киши, 2040 йилда – 42,8 млн. киши ва 2050 йилда 45,1 млн. кишини ташкил қилади деб башорат қилинмоқда.
Демографик ривожланишнинг юқоридаги кўриниши республикада ишчи кучи салоҳиятини ўсишини ифодалайди бу ўз навбатида келажакда ишчи кучи бозорини фаолиятини янада такомиллаштирилишини талаб қилади.
Ишчи кучи бозорининг асосий мазмуни ва вазифаларидан келиб чиқиб, ишчи кучи бозоридаги талаб ва таклифни шакллантириш ҳамда уларни мувофиқлаштириш чора-тадбирларини ишлаб чиқишни янада такомиллаштирилишини тақозо қилади. Бунда айниқса кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни ривожлантириш муҳим аҳамият касб этади, бу борада Президентимиз ва хукуматимиз томонидан қатор Фармонлар, қарорлар қабул қилинди ва ҳаётга татбиқ қилинмоқда 2010 йилда янги иш ўринларининг 65,5 фоизи кичик бизнес соҳасида яратилди. Кичик тадбиркорликнинг устувор ривожланиши натижасида ушбу соҳа республика бўйича жами иш билан банд бўлган аҳолининг 74,3 фоизини қамраб олди (2010 йилда 65,5 фоиз).

Таянч тушунчалар

Ишчи кучи бозорини тартибга солиш сиёсати, бандлик хизмати, ижтимоий сиёсат, ижтимоий ҳимоя, иш билан бандлик сиёсати, бандликка таъсир кўрсатувчи усуллар, меҳнат биржалари, иш билан бандлик хизмати.

Назорат учун саволлар

1. 
   Меҳнат биржасининг асосий вазифаларини санаб беринг
   
2. 
   Ишчи кучи бозорини давлат томонидан тартибга солинишининг зарурлиги нимада?
   
3. 
   Жамоа шартномасининг мазмунини баён қилиб беринг.
   
4. 
   Меҳнат шартномаларининг ишчи кучи бозорини тартибга солишдаги ўрни
   
5. 
   Қишлоқ хўжалигидаги ортиқча ишчи кучини иш билан таъминлашнинг асосий йўналишларини айтинг.
   
6. 
   Энг кам иш ҳақи қандай белгиланади ва нималарни ифодалайди?
   
7. 
   Иқтисодиётдаги таркибий ўзгаришларни ишчи кучи бозоридаги талаб ва таклифга таъсирини баён қилиб беринг.
   
8. 
   Демографик тенденциялар ва уларни ишчи кучи бозорига таъсирини тушунтириб беринг.
   
9. 
   Ишчи кучи бозоридаги пассив ва фаол сиёсатда давлатнинг ролини баён қилиб беринг.
   
10. 
    Иш билан бандлик хизматини вазифаларини изоҳлаб беринг.
    

4.