Тошкент давлат иқтисодиёт университети т. М. Зияев, Ш. Т. Исроилова, Д. Т.ЁҚУб олий таълимнинг

Қисқача хулосалар

Ишчи кучи ва бандлик муаммоларини таҳлил қилганда Ўзбекистоннинг ўзига хос хусусиятлари, жумладан, демографик вазиятга алоҳида эътибор бериш лозим. Ўзбекистон туғилиш даражаси ва аҳолининг табиий ўсиши юқори бўлган мамлакатлар қаторига киради. Шу билан бирга ўз аждодлари қадимдан яшаб келган жойларга боғланганлик, кўчиб юришга мойилликнинг йўқлиги республика аҳолисига хос хусусиятдир. Демографик ривожланишнинг ўзига хослиги республика ишчи кучи салоҳиятини ўсишини таъминлайди. Аҳоли бандлигини таъминланиш муаммосини ҳал қилишнинг энг асосий йўли – ҳудудий ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришни кенгайтиришдир. Ҳар бир тармоқнинг ялпи ички маҳсулотни ишлаб чиқаришдаги улушининг аҳолининг иш билан бандлигидаги улушига нисбати тармоқдаги аҳолининг иш билан бандлигини даромадлилик коэффициентини билдиради. Бандликнинг даражалилик коэффициенти 1 дан юқори бўлиши аҳолининг самарали иш билан бандлигини англатади ва бу ижобий ҳолат ҳисобланади. Демографик сиёсатни аҳолининг иш билан бандиги, турмуш тарзи, турмуш даражаси, ҳудудларнинг хусусиятлари билан боғлиқ дастурлар билан амалга ошириш кўзланган мақсадларга олиб келади.

Таянч тушунчалар

Демографик вазият, аҳоли, оила, Фарғона водийси, туғилиш даражаси, демографик ривожланиш, аҳолининг ёш таркиби, миграция, демографик сиёсат, ўртача умр кўриш, аҳолини ҳудудлар
бўйича жойлашуви, демографик коэффициент, ишчи кучига талаб ва таклиф.

Назорат учун саволлар

1. 
   Демографик вазиятнинг моҳиятини тушунтириб беринг.
   
2. 
   Демографик вазиятнинг ўзгаришига қандай омиллар таъсир этади.
   
3. 
   Ишчи кучига талаб ва таклиф хажмининг ўзгариши нималарга боғлиқ.
   
4. 
   Ўзбекистондаги демографик вазиятнинг ўзига хос хусусиятларини тушунтириб беринг.
   
5. 
   Демографик вазиятнинг ишчи кучи бандлигига таъсири қандай?
   
6. 
   Кейинги йилларда Республика ҳудудларида аҳолининг иш билан бандлигида қандай ўзгаришлар содир бўлмоқда?
   
7. 
   Иқтисодиёт тармоқларида аҳолининг иш билан бандлигининг даромадлилик коэффициенти қандай аниқланади?
   
8. 
   Ҳудудларнинг ижтимоий-иқтисодий ривожланиш даражасини бир- бирларига яқинлаштириш учун қандай чора-тадбирларни амалга ошириш зарур?
   

4.