Тошкент давлат иқтисодиёт университети маркетинг кафедраси

ТОШКЕНТ ДАВЛАТ ИҚТИСОДИЁТ УНИВЕРСИТЕТИ МАРКЕТИНГ КАФЕДРАСИ

• СТРАТЕГИК
• МАРКЕТИНГ

• Тузувчи: и.ф.д., проф. Ш.Ж. Эргашходжаева

5-мавзу. БОЗОРНИ СЕГМЕНТЛАШ ОРҚАЛИ ЭҲТИЁЖЛАРНИ ТАҲЛИЛ ҚИЛИШ БОЗОРНИНГ ЖАЛБ ЭТУВЧАНЛИГИ ТАҲЛИЛИ

• РЕЖА:

Макросегментлаш таҳлили

• Фирма томонидан энг аввал қабул қилинадиган стратегик қарорлардан бири бу рақобатли кураш олиб бормоқчи бўлган бозорни танлаб олишдир.

Макросегментатсияда бозорларни ҳудудлар, мамлакатлар бўйича уларнинг саноатлашувига қараб бўлиш назарда тутилади.

• Макросегментатсияда бозорларни ҳудудлар, мамлакатлар бўйича уларнинг саноатлашувига қараб бўлиш назарда тутилади.

• Мақсадли бозорнинг мезонлари

5.2. Микросегментлаш таҳлили

• Микросегментлашнинг вазифаси макросегментловчи таҳлил босқичида аниқланган товар бозорларининг ичида хилма-хил эҳтиёжларни батафсил таҳлилини амалга оширишдан иборатдир.

• Микросег-ментлаш
• тўрт асосий босқичдан иборатдир:

Микросегментлашнинг тўрт асосий босқичидан келиб чиққан ҳолда маркетинг стратегиясини амалга ошириш

5.3. Сегментлаш стратегиясини амалга ошириш

Фойдали бўлган сегмент жорий сотувнинг юқори даражасига, юқори ўсиш темпига, юқори фойда нормасига, сотиш канали талабларига реал ва рақобатга чидамли бўлиши керак.

5.4. Талабни таҳлил қилишнинг асосий консепсиялари

• Энг оддий ҳолда товар ёки хизматга бўлган талаб маълум бир жойда ва маълум бир вақтдаги савдо ҳажмига тенг бўлади. Аввало талабнинг икки даражаси: бутун бозордаги жами (ёки глобал) талаб ва фирманинг маҳсулотига ёки маркага бўлган талаб ўртасидаги фарқни аниқ ажратиб олиш керак.

• Фирманинг маҳсулотига бўлган талаб (маркага бўлган талаб) деб бозордаги талабнинг бир қисмига айтилади ва у товарнинг асосий бозорида фирма ёки марка эгаллаб турган бозор улушига мос келади.

• Бозордаги талаб маълум бир жойда ва маълум бир даврда, маркалар мажмуаси ёки рақобатчи фирмалар учун товар бозоридаги (тармоқ ёки бозордаги) умумий савдо ҳажмидир.

• Бозорнинг мутлақ салоҳияти

Назорат қилинадиган омиллар - оператсион маркетинг воситалари бўлиб, фирма улардан талабга таъсир кўрсатишда фойдаланилади. Уларни тўртта мезонга бирлаштириш мумкин бўлиб, бу мезонларни МакКарти (Мак Kарти, 1960) инглиз тилидаги

• Назорат қилинадиган омиллар - оператсион маркетинг воситалари бўлиб, фирма улардан талабга таъсир кўрсатишда фойдаланилади. Уларни тўртта мезонга бирлаштириш мумкин бўлиб, бу мезонларни МакКарти (Мак Kарти, 1960) инглиз тилидаги
• Product (товар),
• Place (ўрин, жой, бу ерда сотиш, ўтказиш маъносида),
• Price (нарх) ва
• Promotion (илгари суриш, яъни сотувни рағбатлантириш)
• сўзларининг бош ҳарфлари бўйича «Тўртта П (Р)» деб атаган. Айнан мана шу мезонлар маркетинг босими воситалари, яъни фирма маҳсулотига бўлган талабнинг деатамаантларидир.

• Назорат қилинадиган омиллар

Назорат қилинмайдиган омиллар

• Назорат қилинмайдиган омиллар - ташкилот ва маркетинг хизматлари томонидан бошқарила олмайдиган фаолиятига таъсир кўрсатувчи таркибий қисмлардир. Назорат қилинмайдиган омилларнинг салбий таъсири натижасида қанчалик жозибали бўлмасин, ҳар қандай режа барбод бўлиши мумкин.

5.5. Бирламчи талаб таркиби

• Бирламчи талаб тузилмаси талабнинг истеъмол товарлари ёки саноат товарларига ҳамда узоқ ёки қисқа муддат фойдаланиладиган товар ёки хизматлар тоифасига киришига ҳам жиддий равишда боғлиқдир.

Истеъмол товарлари туркуми
Кундалик истеъмол товарлари: а) доимий талабдаги асосий товарлар; б) импулсив тарзда сотиб олинадиган товарлар; в) фавқулодда ҳолатлар учун товарлар	Дастлабки танлов асосида олинадиган товарлар: а) ўхшаш товарлар; б) алоҳида кўринишдаги товарлар	Алоҳида талабдаги товарлар	Пассив талабдаги талаблар

5.6. Товар ҳаётилик даври модели

• 5.7. Талабни башорат қилиш услублари

• ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ!!!