Тошкент давлат иқтисодиёт университети И. Саифназаров, А. Мухтаров, Т. Султонов, Д. Эрназаров Илмий тадқиқот методологияси

Илмий тадқиқотнинг типлари




Эндиги вазифа – нафақат илмий тадқиқотлар ва ишланмаларни молиявий қўллаб-қувватлаш, балки уларнинг натижаларини амалиётга татбиқ этишга қаратилган самарали механизмларни яратишдан иборат.
Шавкат Мирзиёев,
1-жилд, 172-бет, 2017
Илмий тадқиқотнинг типлари. Фан тараққиётининг турли босқичларида илмий тадқиқотнинг бир-бири билан боғланган турли типлари мавжуд:
1.Фундаментал тадқиқотлар.
2.Амалий тадқиқотлар.
3. Тадқиқотчилик лойиҳа-конструкторлик ишланмалари.
4.Инновацион тадқиқотлар.
5.Ёшларнинг амалий ва фундаментал тадқиқотлари.

6.3.1-Чизма

Илмий тадқиқотнинг типлари







Фундаментал тадқиқотлар



Ёшларнинг амалий ва фундаментал тадқиқотлари



Амалий тадқиқотлар



Тадқиқотчилик лойиҳа-конструкторлик ишланмалари

Инновацион тадқиқотлар

1. 
   Фундаментал тадқиқотлар - воқелик ҳодисалари ва қонунлари янги билим олишга қаратилади. Улар бирон-бир амалий мақсадларга эришишни бевосита кўзламайди. Бу ерда тадқиқотчини ҳақиқат ўз-ўзича қизиқтирмайди, у мазкур ҳақиқатнинг тагига етиш қандай фойда келтириши мумкинлигини билмасдан уни излайди. Фундаментал тадқиқотлар 2 хил: 1) эркин 2) аниқ мақсадга қаратилган бўлади.
   

1) Эркин тадқиқот (изланиш) одамда индивидуал хусусият касб этади ёки иш мақсадини мустақил белгилаш ва унга зарур бўлган маблағларни ўз ихтиёрига кўра тасарруф этиш имкониятига эга бўлган олим томонидан бошқарилади. Эркин изланиш режимида иш олиб бораётган олим ўз фаолияти методлари ва йўналишларини танлашда эркин бўлади. Унинг ақлида кутилмаган ғояларнинг пайдо бўлиши илмий изланиш йўналишини бутунлай ўзгартириб юбориши мумкин.