Toshkent davlat iqtisodiyot

Izchillik bilan baho berish usuli. Sifati baholanayotgan mahsulotlar bir qatorga qo’yiladida ularni bir-biriga taqqoslab baho beriladi. Har bir mahsulot namunalari sifatiga qarab yo tobora yaxshilanib boriladigan yoki borgan sari sifati pasayib boradigan tartibda bir qatorga qo’yiladi. Bu usul yordamida mahsulotlarni saqlash sharoiti ularning sifatiga qanday ta’sir etishini ham aniqlash mumkin.
Suyuqlashtirish usuli bilan tekshirish mumkin bo’lgan moddaning mineral miqdori aniqlanadi. Bu usul bir tarkibli mahsulotlarga nisbatan qo’llaniladi. Mahsulotga muntazam ravishda neytral modda qo’sha borib tekshirilayotgan mahsulotlarning sezilish chegarasi aniqlanadi va shu bilan o’sha mahsulotning dastlabki holatda qanchalik quyuqlikka ega ekanligi belgilanadi. Organaleptik jihatdan tekshirilayotgan mahsulot maxsus xonalarda o’tkaziladi. Xonalar etarli darajada yorug’ va keng, toza xavoli alohida uy ajratilgan bo’lib, barcha sharoitlar mukammal ta’minlangan bo’lishi shart.
Tekshirishning fizik usullari. Oziq-ovqat mahsulotlari sifatini tekshirishning fizik usullari mahsulotntng solishtirma og’irligini, yopishqoqligini, erish, qotish va qaynash temperaturasini optik xususiyatlarini aniqlashdan boshlanadi.
Mahsulot solishtirma og’irligi shu suyuqlik og’irligining bir xil temperatura va hajmdagi suv og’irligiga bo’lgan nisbatini ko’rsatadi. Mahsulotning solishtirma og’irligi odatda ariometr bilan o’lchanadi. Oziq-ovqat mahsulotlarining zichligi va solishtirma og’irligi gidrostatik tarozi va piknometrlar bilan ham aniqlasa bo’ladi. Yopishqoqlik yoki yopishqoqlik birligi yoki nisbiy yopishqoqlik soni bilan ifodalaniladi. Nisbiy yopishqoqlik aniq bir vaqt ichida tagida kichkina teshigi bor maxsus asbobdan oshib tushgan suv miqdorining shu asbobdan oshib tushgan suyuqlik miqdoriga bo’lgan nibatini ko’rsatadi. Yog’’larning erish va qotish temperaturasi yog’’ning qattiq holatidan suyuq holatiga, yoki suyuq holatidan qattiq holatiga o’tish paytidagi temperaturasini aniq bir termometr bilan o’lchash natijasida aniqdanadi.
Refroktometr nurining bir muhitdan ikkinchi bir ozmi-ko’pmi zichroq muhitga o’tishi paytida uning yo’nalishini o’zgarishiga yoki nurning sinish koeffistientlarini aniqlashga asoslangan.