Toshkent davlat iqtisodiyot univyersityeti a. Sh. Bekmurodov, Z. A. Abdullayev, B. M. Badalov

 
7.9-rasm. Investorlar ishonchining dunyo mamlakatlar bo„yicha xaritasi 
Manba:
www.schroders.com/us. Global Investment Trends Survey. May 2015. 
―Schroders Global Investment Trends Survey 2015‖ ma‘lumotlari
28 mamlakatdagi 20000 dan ortiq chakana investitsiya sohasidagi investorlarning 
fikrlari va investitsion maqsadi hamda iste‘molchilar va vositachilar kayfiyatni 
solishtirish uchun 8 ta rivojlangan mamlakatdan 2000 ga yaqin moliyaviy 
maslahatchilar o‗rtasida so‗rovlar o‗tkazilgan. Investrlar o‗rtasida ―kamida 10000 
yevroga (yoki mahalliy valyutada ekvivalent) ega bo‗lgan faol investorlar‖ 
o‗tkazilgan so‗rovlarda 2015- yilda kapital kiritib, yaqin 12 oy davomida o‗z 
investitsiyalariga, xususan ko‗pchilik investorlar yaqin 4–5 oy ichida o‗zini 
portfelini o‗zgartirishga tayyor ekanligini bildirishgan.
Schrodersning global investitsiya tendensiyalari yuzasidan olib borilgan 
izlanishlar natijasida, past foiz stavkalari hukmronligini davom etish sharoitida, 
daromadini o‗z investitsiyalari orqali kelishini istagan investorlar 87 foizni tashkil 
etgan. Bundan tashqari, tadqiqotlar natijasiga ko‗ra kelgusi 12 oy davomida
optimal darajadagi kutilayotgan o‗rtacha daromad 12 foiz atrofida bo‗lishiga 

---

174 
qaramasdan, investorlar investitsion portfelini chorakdan qamroq qismini yanada 
yuqori riskli aktivlarga joylashtirishni ko‗zda tutishgan.
―Schroders Global Investment Trends Survey 2017‖ ma‘lumotlariga ko‗ra 30 
mamlakatdagi 22000 dan ortiq investorlar o‗rtasidagi o‗tkazilgan so‗rovlar 
natijalariga ko‗ra butun dunyoda investitsiyalar barqaror o‗sib borayotganligi 
ko‗rsatgan
162
.
7.4.
 
 Xalqaro investitsiyalar oqimining shakllanishida investitsion
muhitning ahamiyati 
Zamonaviy xalqaro investitsiya bozori investorlar o‗rtasida hamda
investitsiyalarni qabul qiladigan mamlakatlar o‗rtasida o‗zaro raqobat darajasini 
yuqoriligi bilan xarakterlanadi. Mamlakatlar qulay investitsion muhitni yaratish 
orqali milliy iqtisodiyotga xorijiy kapitalni jalb qilish uchun faol kurash olib 
boradilar. Investorlar o‗z navbatida turli investitsion risklar va investitsion 
potentsial darajasini hisobga olgan xolda o‗z moliyaviy resurslarini kirtish uchun 
hududlarni tanlaydilar.
Ilmiy adabiyotlarda investitsion muhit terminiga juda ko‗p tushunchalar 
berilgan. Jumladan, P.Glagoleva va S. Beloguralarning fikricha mamlakat yoki 
mintaqaning investitsion muhiti deganda ― moliyaviy qo‗yilmalar jozibadorligi 
ma‘lum darajasini belgilovchi siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy hamda davlatni huquqiy 
sharoitlari tavsifini birgalikda umumlashtirilganidir‖
163
.
A.Folomev va V. Revazovlar esa investitsion muhitni «muayyan iqtisodiy 
tizimda (mamlakat, mintaqa, alohida korxona iqtisodiyoti) investitsiyalash 
imkoniyatlari va jozibadorligini oldindan belgilab beruvchi siyosiy, ijtimoiy, 
huquqiy, iqtisodiy, tashkiliy va ijtimoiy–madaniy shart–sharoitlarni birgalikdagi 
umumiy tavsifi» sifatida ifoda etgan
164
.
Investitsion muhit to‗g‗risidagi ilmiy qarashlarni umumlashtirgan xolda, bu 
tushunchani ma‘lum investitsion jarayonlarni amalga oshishi va rivojlanishini 
belgilaydigan turli omillar yig‗indisi sifatida ifodalanganligini ko‗rish mumkin. 
Shunday qilib,