Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti y. E. Aliev, J. S. Fayzullayev innovatsion iqtisodiyot

3.1-расм. Инновация фаолиятини ривожлантириш ҳисобига ҳудудларнинг рақобатбардошлигини ошириш бўйича мақсадли дастурни шакллантириш. Манба: муаллиф ишланмаси

Мазкур тадқиқотда биз қуйидаги ишни амалга оширишга ҳаракат қилдик:

• 
  ҳудуднинг рақобатбардошлигини ошириш бўйича мақсадли дастурларни шакллантиришинг тамойилли услубий чизмаси таклиф этилган;
  
• 
  мазкур дастурларни шакллантиришнинг асосий илмий-услубий вазифаларини аниқлаш;
  
• 
  инновацион омилларнинг ҳудуд рақобатбардошлигига таъсирини баҳолашда асосий илмий-услубий вазифаларни аниқлаш.
  

Мазкур дастурларнинг услубиётини ва уни лойиҳалаштириш бўйича муаммоли масалаларни ишлаб чиқиш орқали инновацион омилларнинг ҳудуд рақобатбардошлигига таъсирини оширишга ўтиш имконияти пайдо бўлади. Бу ҳудуд илмий-инновацион салоҳиятининг рақобатбардошлигини оширишга бўлган таъсирини баҳолаш бўйича интеграл кўрсаткични аниқлаш усулбиётини ишлаб чиқиш учун кейинги босқичига ўтиш мақсадида муҳим ва зарур шарт ҳисобланади.
3.1-расмда келтирилган ҳудуднинг рақобатбардошлигини ошириш бўйича мақсадли дастурни шакллантириш чизмаси ва илмий-услубий масалалар таснифи келтирилган бўлиб, унинг ечими ушбу дастурларни ишлаб чиқиш ва самарали жорий этишни белгилайди.
Расмдан яққол кўриниб турибдики, олтита дастурни шакллантириш блокларига мазкур турдаги дастурларни такомиллаштиришни белгилайдиган саккизта асосий илмий-амалий муаммолар мос келади. Ушбу муаммолардан бири асосий омиллар (шу жумладан инновацион кластерлар)нинг ҳудуд иқтисодиётининг рақобатбардошлигини оширишга таъсирини баҳолаш услубиётини ишлаб чиқиш ҳисобланади. Ҳозирги кунда ҳудудий ҳокимият мазкур тавсифдаги ҳудуд мақсадли дастурларининг ишлаб чиқарувчилари кўп ҳолатларда инновацион кластерларнинг ҳудуднинг рақобат устунликларини шакллантиришга бўлган таъсирини баҳолаш бўйича услубий ва амалий муаммолларга дуч келади. Мазмун жиҳатдан турли аҳамиятга ва ҳажмга эга бўлган анъанавий макроиқтисодий кўрсаткичлардан фойдаланилиши баҳолашнинг ягона интеграл кўрсаткичини ишлаб чиқиш учун қўлланилмай қолган.
Республика амалий тажрибасининг таҳлили шуни кўрсатиб турибдики, ҳозирги шароитларда ҳудуднинг инновацион ривожланиш ва рақобатбардошлик муаммоларини ишлаб чиқиш, тегишли услубий базаларнинг йўқлиги бир пайтда ушбу муаммоларнинг аксариятини асосланмаган ҳатоларга йўл қўйиб, фақат эмпирик ҳолда, интуитив прогнозлаштириш даражасида ҳал этишга тўғри келади. Омилларни, авваломбор илмий-инновацион салоҳиятнинг минтақа рақобатбардошлигига таъсирини билвосита баҳолаш бўйича интеграл кўрсаткични илмий жиҳатдан ишлаб чиқишнинг объектив зарурати юзага келади.
Шундай қилиб, уни ҳал этиш бўйича биринчи қадам инновацион кластернинг ҳудуд рақобатбардошлигига таъсирини баҳолаш услубиётини ишлаб чиқиш ҳисобланади. Сўнг, келгусида ҳудуд иқтисодиёти ривожланишининг инновацион даражасини баҳолашга нисбатан амалдаги услубий ёндашувларни кўриб чиқиш ва ҳудуднинг инновацион салоҳияти таҳлилини ва инновацион кластернинг ҳудуд рақобатбардошлигига таъсирини баҳолашни олиб бориш лозим.