Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Salbiy ijtimoiy omillarga quyidagilarni e'tiborga olish kerak:

• 
  mintaqadagi kriminogen iqlimning yomonlashishi;
  
• 
  turli ijtimoiy guruhlar o'rtasidagi moliyaviy tanglik va keskinlikni kengaytirish;
  
• 
  ish yo'qotish tufayli stress tufayli kelib chiqqan jismoniy va ruhiy kasalliklarning ko'payishi;
  
• 
  ijtimoiy befarqlikning kuchayishi;
  
• 
  uzoq vaqt davomida yangi ish qidirish tufayli mehnat faoliyati darajasining pasayishi va unga intilish.
  

Ijobiy omillar:

• 
  xodimning o'z ish joyining ijtimoiy ahamiyati to'g'risidagi munosabati o'zgarishi;
  
• 
  oila bilan muloqot qilish va ijodiy o'sish uchun shaxsiy bo'sh vaqtni ko'paytirish;
  
• 
  faqat zarur boshlang'ich ko'nikmalar bilan cheklangan kasbni tanlash erkinligi;
  
• 
  jamiyatning mehnat ahamiyati va ahamiyatiga munosabati o'zgarishi.
  

Ishsizlikdan asosiy iqtisodiy zarar - bu samarasiz mahsulot. Bu mamlakatda taqdim etilayotgan moddiy tovarlar va xizmatlar umumiy hajmining pasayishiga olib keladi. Ishsizlar sonining o'sishi iste'molchilar talabining pasayishiga olib keladi. Axir, ish haqi ko'pchilik fuqarolar uchun yagona daromad manbai hisoblanadi. Ushbu manbani yo'q qilish aholini o'z xarajatlarini minimal ehtiyojlar, masalan kommunal xizmatlar, oziq-ovqat va dori-darmonlargacha kamaytirishga majbur qiladi. Bularning barchasi kamroq zarur tovarlar ishlab chiqarishni ko'payishiga va zarur tovarlar ishlab chiqarishni pasayishiga to'sqinlik qilmoqda. Natijada, bu butun mamlakat aholisining turmush darajasining yomonlashishiga olib keladi.

Jamiyat, ijtimoiy poydevorlar va muassasalar, shuningdek alohida fuqarolar uchun ishsizlikning ijtimoiy tarkibiy qismi muhimdir. Fuqaro nafaqat asosiy daromad manbaidan, balki yangi joy, malakadan uzoq vaqt davomida izlash jarayonida ham yo'qotadi. Va u kelgusida muvaffaqiyatli ish topishiga ishonch bilan.

Davlat tomonidan ko'rsatilayotgan ijtimoiy yordam tovarlarning narxlari doimiy o'sib borishi sharoitida qoniqarli turmush darajasini ta'minlay olmaydi. Bunga muhtoj bo'lganlarning ko'pchiligi ijtimoiy mablag'larni sezilarli darajada kamaytirmoqda.

Ishsizlik - bu fuqaroning o'zi uchun og'ir va hissiy yukdir. U o'zining atroflicha bilimini boshqalarga, uning malakasiga va kelajakda mutaxassis bo'lishiga bo'lgan ishonchni yo'qotib, tanish muhitdan chiqib ketadi. Ishsizlarning fiziologik va axloqiy holatining yomonlashuvi holatlari tez-tez uchraydi.

Etarli ish tajribasiga yoki zarur darajadagi kasbiy ko'nikmalarga ega bo'lmagan yosh avlod uchun, tajribasiz bo'sh ish o'rinlari bilan mehnat bozorining yo'qligi qiyin sinov bo'lishi mumkin. Bunday qiyinchiliklar ta'limning yomonlashishiga olib keladi.

Bandlik nazorati sohasidagi kuchli va raqobatbardosh iqtisodiyotga ega mamlakatlarning uzoq muddatli amaliyoti shuni ko'rsatdiki, mehnat bozori mustaqil emas va hukumat aralashuvisiz aholini ish bilan ta'minlash masalalarini hal qilmaydi.

Shaxsiy va ijtimoiy darajadagi iqtisodiy va ijtimoiy oqibatlar

Salbiy milliy va ijtimoiy muammolar salbiy iqtisodiy va ijtimoiy oqibatlarga olib keladi. Shaxsiy darajadagi iqtisodiy daromad daromadning bir qismini yoki butun daromadini yo'qotish, malakani yo'qotish va shunga mos ravishda kelajakda nufuzli, yuqori haq to'lanadigan ish topish imkoniyatlarining pasayishidan iborat. Jamiyat darajasida ishsizlikning iqtisodiy oqibatlari yalpi ichki mahsulotning asosiy ishlab chiqarish hajmida, uning potentsial real YaMMdan orqada qolishidir.Siklik ishsizlikning mavjudligi manbalar to'liq ishlatilmayotganligini anglatadi. Shuning uchun YaMM potentsialdan kamroq darajada haqiqiydir.

Ishsizlik nafaqat ish topa olmaydigan odam uchun, balki umuman mamlakat iqtisodiyoti uchun ham yoqimsiz hodisa. Viktor Ivanter (Rossiya Fanlar akademiyasining akademigi) bir marta ishsiz odamga munosib imtiyozlar berish xavfli ekanligini aytdi. Nega bunday? Javob esa ishsizlik oqibatlaridir:

• 
  daromadning pasayishi;
  
• 
  malaka yo'qolishi;
  
• 
  yalpi ichki mahsulotning pasayishi va boshqa iqtisodiy oqibatlar;
  
• 
  jinoiy vaziyatning yomonlashishi;
  
• 
  jamoatchilikning mehnatga bo'lgan qiziqishi pasayishi;
  
• 
  sotib olish qobiliyatining pasayishi;
  
• 
  chakana savdo darajasining pasayishi va undan keyin ulgurji savdo.
  

Shaxsiy darajadagi ijtimoiy oqibatlar shundan iboratki, agar odam uzoq vaqt ish topolmasa, unda stress, tushkunlik, yurak-qon tomir va asab kasalliklarini boshdan kechiradi. Bu shuningdek, oilaning buzilishiga olib kelishi mumkin. Bundan tashqari, ba'zi hollarda barqaror daromad manbasining yo'qligi odamni jinoyat sodir etishga undaydi.

mamlakatda iqtisodiy inqiroz kuchayib borayotgan davrda ko'paymoqda. Bunga 1857 - yilda kuzatilgan ishlab chiqarishning pasayishi misol bo'la oladi. Bu davrda Angliyada metallga ishlov berish sanoatida ishsizlik 12% ni tashkil etdi. Va gullab-yashnagan 1853 - yilda - atigi 2%. 1957 - yilda AQShda ishsizlikning keskin o'sishi kuzatildi. Masalan, Nyu-Yorkda 150 mingdan ortiq odam "ortiqcha" bo'lib chiqdi.

Eng yuqori ishsizlik 1929 - yildan 1933 - yilgacha bo'lgan davr deb nomlangan yillarda qayd etilgan. Keyin rivojlangan mamlakatlarda ishlaydigan aholining 15% ishsiz qolmoqda. Masalan, Amerikada yillar davomida 10 milliondan ortiq kishi ishsiz maqomini oldi.

Ushbu salbiy ijtimoiy-iqtisodiy hodisa zamonaviy jamiyatda jiddiy muammo hisoblanadi. Shunday qilib, 1973-1975, 1979-1980 yillar, shuningdek 1982-1983 yillar inqirozlari davrida ishlab chiqarishda ishsizlar sonining ko'payishi kuzatildi.1985 - yil ma'lumotlarini oladigan bo'lsak, Ispaniyada aholining 20% ish topa olmagan, Yaponiyada esa 2,6%. 90-yillarda Evropa mamlakatlarida (Frantsiya, Angliya, Germaniya va Italiya) ishsizlarning 10-12 foizi, Amerikada - 5 dan 6 gacha, Yaponiyada - 2,3 dan 3 gacha va Shveytsariyada - atigi 1%. Bunday tafovutlar makroiqtisodiy tartibga solish sohasidagi mamlakatlarning turli xil davlat siyosati tufayli yuzaga keladi. Ishsizlikdagi tafovutlarning bir qismi ushbu atamaning turli xil ta'riflari bilan bog'liq.

"Qo'shimcha" ramkalar muammosiga nima sabab bo'ladi?

Ushbu salbiy hodisaning ishsizligi, sabablari, turlari, oqibatlari iqtisodchilar tomonidan keng o'rganilmoqda. Bugungi kunga qadar tadqiqotchilar "qo'shimcha" ramkalar ko'rinishini noaniq ravishda izohlashdi. Mavjud sabablar orasida quyidagilar mavjud:

1. Maltusianizm yoki haddan tashqari ko'plik.
2. Marksizm, ya'ni kapitalning organik tuzilishining o'sishi.
3. Ish haqining yuqori darajasi.
4. Yalpi talab yo'qligida xulosa qilingan Keynsianizm.

Neoklassik tushuncha

Ushbu nazariyaga sodiq bo'lgan iqtisodchilarning fikriga ko'ra, ishlab chiqarish jarayonida band bo'lgan ishchilar soni ish haqi olish darajasiga mutlaqo ziddir. Boshqacha aytganda, ish haqi o'sishi bilan birga bandlik pasaymoqda. Unda ishsizlik muammosini qanday yo'q qilish kerak? Ish haqini kamaytirish.

Keynsian tushunchasi

Ushbu nazariya tarafdori bo'lgan iqtisodchilar bozor iqtisodiyoti sharoitida ishsizlik o'z ixtiyori bilan emas, balki majburiy ekanligini isbotlab bermoqda. Ularning fikriga ko'ra, neoklassik tushunchani faqat sanoat doirasida, ya'ni mikroiqtisodiy daraja tasdiqlashi mumkin.

Nazariya asoschisi Keynsning ta'kidlashicha, bandlik tovarlarga bo'lgan talabning samaradorligi bilan bevosita bog'liq. Bundan tashqari, bandlik investitsiyalarga juda bog'liq. Bunday investitsiyalarning o'sishi iste'mol tovarlari ishlab chiqarish bilan shug'ullanadigan tarmoqlarga ta'sir qiladi, bu esa mehnat resurslariga talabning oshishiga olib keladi.

Ko'rib chiqilayotgan hodisa iqtisodiyotning jiddiy muammosi bo'lganligi sababli, davlat unga qarshi kurashishga qaratilgan qator tadbirlarni amalga oshirmoqda. Potentsial ishsizlik darajasi kuzatiladi. Uning har xil turlari uchun turli xil choralar qo'llaniladi. Biroq, quyidagilar hamma uchun umumiydir:

• 
  bandlik markazlarini yaratish;
  
• 
  ishsizlik nafaqalarining davlat to'lovlari;
  
• 
  mamlakatda yangi ish o'rinlarini yaratish (masalan, 2008-2009 yillardagi inqiroz davrida davlat ishsizlarni jamoat ishlariga yo'naltirdi).
  

Ishqalanadigan ishsizlikka qarshi kurash

Ko'rib chiqilayotgan ishqalanish turiga qarshi kurashda quyidagi choralar qo'llaniladi:

• 
  bo'sh ish o'rinlari to'g'risidagi ma'lumotlar bazasini shakllantirish (shu jumladan boshqa mintaqalarda);
  
• 
  mavjud bo'sh ish o'rinlari to'g'risida ma'lumot to'plash vazifasini bajaradigan maxsus xizmatlarni shakllantirish.
  

Bundan tashqari, mehnat harakatchanligini oshirishga qaratilgan chora-tadbirlarni qo'llash mumkin (arzon uy-joy bozorini shakllantirish, qurilish hajmini oshirish, boshqa joyga ko'chish bilan bog'liq ma'muriy to'siqlarni bekor qilish uchun qonunchilikni o'zgartirish).

Tarkibiy ishsizlikka qarshi kurashish mumkin:

• 
  uzluksiz ta'lim va qayta tayyorlashga yo'naltirilgan davlat muassasalari va xizmatlarini (shu jumladan bandlik markazlari bazasida ishlaydiganlarni) yaratish;
  
• 
  xususiy muassasalarga, shuningdek, ushbu turdagi kichik o'quv markazlariga yordam berish.
  

Ushbu muassasalar doimiy ravishda kadrlar malakasini oshirishga yordam beradigan uzluksiz ta'lim va qayta tayyorlash dasturlarini amalga oshirishi kerak. Bir qator shaharlarda qayta tayyorlash aholini qo'llab-quvvatlash markazlari, shuningdek, ta'lim muassasalari tomonidan amalga oshiriladi.

Tsiklik ishsizlik bilan qanday kurashish kerak?

Siz u bilan quyidagi yo'llar bilan kurashishingiz mumkin:

• 
  ishlab chiqarishda retsessiya va shunga mos ravishda ommaviy ishsizlikning oldini olishga qaratilgan barqarorlik siyosatini olib borish;
  
• 
  davlat sektorida yangi ish o'rinlari yaratish.
  

Bundan tashqari, tovarlarga bo'lgan talabni rag'batlantirish kerak, chunki ishlab chiqarish hajmi o'sishi bilan ishchi kuchi ko'paymoqda.

  Ishsizlikka qarshi kurashda asosiy e'tibor passiv choralardan faol tusdagi choralarga o'tkazilishi kerak. Passiv tartibga solish orqali asosan "ortiqcha" ishchi kuchining muammolarini hal qilishga qaratilgan harakatlar tushuniladi. Bundan tashqari, hozirgi bandlik darajasi berilgan deb hisoblanadi. «Faol» tartibga solish deganda, davlatning ish o'rinlari sonini ko'paytirish uchun zarur shart-sharoitlarni yaratish orqali, shu jumladan ishchi kadrlarning malakasini oshirish orqali mavjud bandlikka ijobiy ta'sir ko'rsatishga intilishi tushuniladi. Bunday holda, ishsizlar sonini kamaytirish uchun bandlik xizmatlari chaqiriladi. Xususan, ishsizlik bo'yicha nafaqalarni to'lash ularning mehnat bozoriga yaroqliligini oshirish bo'yicha faol choralar bilan bog'liq. Bandlikka ko'maklashish, innovatsiyalar va tadbirkorlikni rag'batlantirish bo'yicha mahalliy tashabbuslarga katta ahamiyat beriladi. Mintaqaviy harakatchanlikni rag'batlantirish uchun, xususan, ular yangi ish joyi va yashash joyiga ko'chish xarajatlarini qoplaydilar.

Bandlik siyosatining asosiy yo'nalishlarini aniqlash ishchi kuchi taklifini kengaytirish va uning sifatini oshirish, mehnat bozori samaradorligini oshirishga yo'naltirilgan yangi yondashuvlar zarurligini aniq ko'rsatmoqda. Busiz sobiq sotsialistik lager mamlakatlarida yangi texnologiyalarning jadal tarqalishi, savdoni yanada erkinlashtirish va islohotlar natijasida yaratilgan imtiyozlarni amalga oshirish mumkin bo'lmaydi.
  Moddiy ta'minot va bandlik xizmatining boshqa funktsiyalari, ayniqsa ish bilan ta'minlash o'rtasida muvofiqlashtirishni kuchaytirish asosiy yo'nalish bo'lishi kerak. Shuningdek, mavjud bo'lgan barcha vositalardan, shu jumladan o'qitish, ish bilan ta'minlash uchun subsidiyalar, o'z biznesingizni yaratishda qo'llab-quvvatlashdan foydalanish kerak. Ichki (kompaniya) bandlik siyosatining moslashuvchanligi va tashqi (milliy) mehnat bozorida moslashuvchanligi, shuningdek daromadlarni qayta taqsimlash bilan bog'liq faol tadbirlarni bosqichma-bosqich almashtirishni ta'minlash muhim rol o'ynaydi.
  Madaniyatli bozorni shakllantirish va ijtimoiy portlashlarning oldini olish uchun bandlik siyosati muhim ahamiyatga ega, shuning uchun uni yanada takomillashtirish va jonlantirish zarurati ravshan. U boshqa dasturlar bilan, strukturaviy o'zgartirishlar bilan, mulkchilikni o'zgartirish va inson resurslarini rivojlantirishning umumiy strategiyasi bilan chambarchas bog'liq bo'lishi kerak. Tizimli yondashuv milliy va mahalliy darajada ishsizlik muammolarini hal qilishni ham talab qiladi. Ishsiz odamlarni moddiy qo'llab-quvvatlash ularni faol ishlab chiqarish faoliyati bilan shug'ullanish, yangi ish o'rinlari yaratish, kichik biznesdagi barcha to'siqlarni olib tashlash, ularga qonuniy va moliyaviy yordam ko'rsatish choralari bilan bog'liqligini ta'minlash muhimdir.
  Mehnat bozori siyosati yanada faollashishi kerak. Bu qo'shimcha ish o'rinlari yaratish, shu jumladan istiqbolli sohalarga ichki va xorijiy sarmoyalarni jalb qilish, minimal kvotalarni joriy etish, jamoat ishlarini tashkil etish, o'qitish va qayta tayyorlash va migratsiyani osonlashtirish kabi sohalarga tegishli.
Ishsizlar, ishlab chiqarishdan bo'shatilgan odamlar, qo'mondonlik tizimlari va Qurolli Kuchlar uchun kadrlar tayyorlash va qayta tayyorlash dasturlari, malaka oshirish va qayta tayyorlash talab etiladi. Bunday dasturlar ishga joylashish imkoniyatlarini kengaytirishi, harakatchanlik va mehnat unumdorligini oshirishi mumkin. Ta'lim siyosati sohasida, afsuski, yangi talablarni hisobga olgan holda, ta'lim va kadrlar tayyorlashni tegishli ravishda qayta qurish muhim ahamiyatga ega emas. Garchi ba'zi o'rta maktablar va universitetlar, ayniqsa yirik shaharlardagi o'quv dasturlari (va ma'lum darajada o'qitish usullari) kasblarga o'zgaruvchan talabga moslashtirilgan bo'lsa ham, ko'pchilik avvalgidek yashamoqda. Bu yoshlar uchun ham, kattalar uchun ham ta'limni tashkil etishga taalluqlidir.
  Moslashuvchan ta'lim siyosati zarur, chunki bu barqaror iqtisodiy o'sishning muhim omili bo'lgan inson resurslarini rivojlantirish. Ushbu sohadagi samarali siyosat ta'lim tizimini mehnat bozorining kasbga bo'lgan o'zgarib borayotgan talabiga tez javob berishga undashga qaratilgan. Yoshlar talab qilinadigan kasblarni egallab olishlari kerak va darhol boshqa mutaxassislikka ishga joylashib, keyin qayta o'qitilmasliklari kerak. Ishchilarni moslashishi va malakasini oshirishni ta'minlaydigan kattalar uchun qayta tayyorlash tizimiga shoshilinch ehtiyoj bor. Ishsizlar uchun jamoat ishlarini tashkil etish ish bilan ta'minlashni yaxshilashda muhim rol o'ynashi mumkin.
  Ishsizlikning nostandart ish turlaridan - qisman, vaqtincha, ziyorat qilish, ish joyini yo'qotgan shaxslar tomonidan o'z korxonalarini tashkil etish bilan kengroq foydalanish orqali yumshatish mumkin. Buning uchun zarur iqtisodiy va qonunchilik sharoitlarini, shuningdek, qabul qilingan qonun hujjatlari ijrosini ta'minlash kerak.
  Doimiy ravishda sifatli o'zgarishlarni boshidan kechirayotgan haqiqiy ishsizlikni doimiy ravishda monitoring qilish va tahlil qilish talab etiladi. Ushbu ijtimoiy hodisaga odamlarning psixologik tayyorgarligi kerak. Aholining ko'pchiligining huquqiy savodsizligi ommaviy ishdan bo'shatish va ishsizlikka qarshi ishchilarning ishonchsizligiga olib keladi. Huquqiy ma'rifat, shu jumladan inson huquqlari masalalari, ishsizlarga yordam va maslahat davlat siyosati darajasiga ko'tarilishi kerak.
  Umuman olganda, iqtisodiy islohotlarni va iqtisodiyotni tarkibiy o'zgartirishni davom ettirish mehnat bozori faol siyosatini talab qiladi.

Hozirgi paytda eng dolzarb masala bu moslashuvchan mehnat bozorini yaratish, ya'ni, shiddatli silkinishlarga moslashgan bozor (ham iqtisodiy, ham siyosiy). Mehnat bozorining moslashuvchanligi bir necha muhim parametrlarni o'z ichiga oladi: hududiy va kasbiy mehnat harakatchanligi; mehnat xarajatlarining moslashuvchanligi (shu jumladan ish haqi darajasi, tarkibi va tabaqalanishidagi moslashuvchanlik); korxona darajasida kadrlarni boshqarishda moslashuvchanlik (yollash, rotatsiya, ishdan bo'shatish); ish vaqtini tartibga solish moslashuvchanligi.

  Moslashuvchan mehnat bozorini yaratish qonunchilik, ijtimoiy sug'urta va xavfsizlik sohasidagi islohotlar bilan bog'liq qator tadbirlarni o'z ichiga oladi.
  Ichki mehnat bozorining shakllanishi mavjud bandlik munosabatlarini tubdan o'zgartiradi, uzoq muddatli strategiya va "iqtisodiy monizm" amaliyotidan voz kechish va mulkchilikning turli shakllariga yo'naltirilganligi munosabati bilan uning nazariy va uslubiy asoslarini qayta ko'rib chiqishga olib keladi.
  Nazariy jihatdan, har qanday murakkab tizim bir xillikka toqat qilmaydi, chunki bu uni yomonlashtiradi, o'zgaruvchan atrof-muhit sharoitlariga moslashish qobiliyatini pasaytiradi. Ko'rinishning har xil shakllariga asoslangan murakkab tizim eng tejamkor va moslashuvchan bo'lib ko'rinadi. Shunga o'xshab, ijtimoiy tizim o'zining namoyon bo'lishida qanchalik xilma-xil bo'lsa, unga xos bo'lgan potentsialni amalga oshirish imkoniyati shunchalik katta bo'ladi.
  Shu bilan birga, iqtisodiy plyuralizm, har qanday ko'p qirrali hodisa kabi, shubhasiz, islohotning o'ziga xos jihatlariga ega, ular o'tish davridagi bandlik siyosati va tabiatida aks etadi va e'tibordan chetda qolmaydi.
  Birinchidan, davlat tomonidan barchaga tanish bo'lgan va sotsialistik jamiyatning mustahkam asoslaridan biri hisoblangan mehnat va dam olish huquqining kafolati, bozor ushbu jarayonning natijalarini tan oladimi yoki yo'qligidan qat'iy nazar sezilarli darajada zaiflashdi. Mehnatga ko'ra taqsimotga bo'lgan yondashuv o'zgarib bormoqda - teng ish uchun teng ish haqining asosi xarajatlardan olinmaydi, ammo natijalar, mahsulotni bozor sifatida tan olinadi.
  Ikkinchidan, bozorga o'tish ishchi kuchining harakatlarini va ish joyini sezilarli darajada oshiradi.
Uchinchidan, bandlik va shaxsiy daromadlarni ta'minlashda ta'limning roli, bilim va ko'nikmalar darajasi o'zgarib bormoqda. Tadbirkorlik, yangi mahsulotlarni yaratish va o'zlashtirish, tez o'zgaruvchan bozor sharoitlariga moslashish, mijozlar talablari, talablari prognozi asosida paydo bo'ladi.
  To'rtinchidan, ishchilarni bo'shatish kundalik hayotda yangi voqelikka, iqtisodiyotni boshqarishning iqtisodiy uslubiga, mehnatni o'zgartirish qonunining mantiqiy natijasiga aylanadi.
  Beshinchidan, bandlik sohasida ro'y berayotgan jarayonlar nuqtai nazaridan, bugungi kunda kuzatilayotgan ichki investitsiya resurslarining etishmasligi o'ta salbiy oqibatlarga olib keladi. Bu, birinchi navbatda, yangilarini yaratish jarayonlarining keskin pasayishini va mavjud ish o'rinlari sifatining yomonlashishini anglatadi.
  Yuqorida aytib o'tilganlar, bandlik - bu odamning mehnat faoliyatiga kirganda yuzaga keladigan munosabat va bu faqat mehnat bozori orqali sodir bo'lishi mumkin degan xulosaga kelishimizga imkon beradi.

Samarali iqtisodiyot sharoitida bandlik sohasi insonning qobiliyatlari, bilimlari va ko'nikmalarini amalga oshirish sohasidir. Ijtimoiy omon qolishning hozirgi sharoitida bu odatiy holat buziladi. Raqobatbardosh va kasbiy tayyorgarlikka ega ko'plab odamlar ozod qilinadi yoki kasbidan tashqarida ishlashga majbur qilinadi. Bandlikni oshirish siyosati inson resurslarini rivojlantirish va ulardan samarali foydalanishga yo'naltirilgan bo'lishi kerak. Aynan mana shunday yondashuv mehnat bozorida faol harakatlarni, ishsizlarni keyinchalik ishga joylashtirish uchun ishchi kuchining sifatini oshirishni, aholining maksimal darajada bandligini ta'minlashni ta'minlaydi. Bandlik siyosatining asosiy yo'nalishlari:

  - mehnat bozori to'g'risida ma'lumot. Mehnat bozori dinamikasi, kasblar va martaba, ish imkoniyatlari, ishchi kuchi taklifi va talabi to'g'risidagi ma'lumotlar bandlik markazlari, ommaviy axborot vositalari, korxonalar, o'quv yurtlari orqali tarqatilishi kerak.
  - bandlikka ko'maklashish. Aholini ish bilan ta'minlash imkoniyatlari to'g'risida xabardor qilish, korxonalar talabiga binoan munosib ish va ishchilarni tanlash, ish qidirish ko'nikmalariga o'rgatish va jamoatchilik maslahatini tashkil qilish uchun bo'sh bankni tizimlashtirish.
  - Kasbiy yo'naltirish. Ish qidirish klublari faoliyatini tashkil etish, bo'sh ish o'rinlari yarmarkalari, yarmarkalar va mutaxassislarni tayyorlash, faoliyat sohasini tanlash bo'yicha maslahatlar berish, bo'sh ish joylarini professional tanlash, o'qitish va qayta tayyorlash, ish topish uchun motivatsiyani kuchaytirish, aholiga psixologik yordam ko'rsatish, o'z-o'zini hurmat qilish darajasini oshirish, moslashish ko'nikmalarini rivojlantirish ishsizlar ishlash uchun.
  - Kasbiy tayyorgarlik. Bozor iqtisodiyoti talablariga javob beradigan ishsizlar uchun kasb ta'limi tizimini yaratish, o'quv muassasalari tarmog'ini shakllantirish, o'quv va dasturiy hujjatlar va intensiv o'qitish texnologiyalarini ishlab chiqish, o'quv jarayonini tashkil etish.
  - tadbirkorlikni va aholining o'z-o'zini ish bilan ta'minlashini qo'llab-quvvatlash. Kasbiy maslahat va o'z biznesini boshlash uchun ishsizlarni tanlash, moliyaviy yordam, tadbirkorlik asoslariga o'qitish.
- "Yoshlar amaliyoti" dasturlari. Ish bilan ta'minlash xizmatida ro'yxatga olingan ta'lim muassasalari bitiruvchilarini Bandlik jamg'armasi mablag'laridan qisman foydalangan holda vaqtincha ish bilan ta'minlash.
  - O'smirlarni vaqtincha ish bilan ta'minlash. O'smirlarni vaqtincha ish bilan ta'minlash. Maqsadli mehnat yarmarkalarini o'tkazish, yoshlar mehnat birjalarini tashkil etish.
  - Jamiyat xizmati. Ishsizlarni oldindan o'qitishni talab qilmaydigan haq to'lanadigan ish bilan ta'minlash. Ish beruvchilar va qisman Bandlik jamg'armasi mablag'lari.
  - ish takliflari. Maxsus yordamga muhtoj fuqarolarni yollash uchun kvotani belgilash.

Ijtimoiy siyosatdagi asosiy narsa ommaviy ishsizlikning oldini olish bo'lishi kerak, bu birinchi navbatda jamiyatning normal ishlashi va uning evolyutsion rivojlanishi bilan ta'minlanadi. Ruxsat berilgan ishsizlik 2-5% oralig'ida hisoblanadi. Biroq, ommaviy ishsizlik zamonaviy sharoitda ayniqsa xavfli bo'lgan ijtimoiy portlashni keltirib chiqarishi mumkin.